एफएनसीसीआई एक्सीलेन्स अवार्ड वितरण , वाईवाई र एनसेल उत्कृष्ट ब्राण्ड

काठमाडौ, ११ भदौ –नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघले प्रदान गरेको यस वर्षको ‘ एफएनसीसीआई एक्सीलेन्स अवार्ड ’ मा स्वेदशी राष्ट्रिय ब्रान्ड तर्फ वाईवाई र  अन्तर्राष्ट्रिय बहुराष्ट्रिय ब्राण्ड तर्फ  एनसेलले प्राप्त गर्न सफल भएको छ । मंगलबार राजधानीमा आयोजित कार्यक्रममा मुलुकभित्र पू“जी तथा रोजागरी सृजना गरी राजस्वमा संकलन कार्यमा उल्लेखनीय योगदान दिने उत्कृष्ट उद्योग, प्रतिष्ठान र उद्यमी व्यवसायीहरुलाई सो अवार्ड प्रदान गरिएको महासंघले जनाएको छ । एसएमएस भोटिङ र फेसबुक लाइकका आधारमा चौधरी समूहले उत्पादन गर्ने वाईवाई चाउचाउ बेष्ट ब्राण्डकालागि  छनोटमा परेको हो । फेसबुकमा ४५ हजार लाइक पाएको वाइवाई एसएमएस भोटिङमा समेत निकै अघि थियो । फेसबुक लाइकमा वाईवाईलाई जगदम्बाले पछयाएको छ भने एसएमएस भोटिङमा वाईवाईपछि सुजल फुड्सको चोकोफन थियो । फेसबुक लाइकमा जगदम्बाले ४२ हजार लाइक र चोकोपनले २६ हजार लाइक प्राप्त गरेका थिए । बहुराष्ट्रिय कम्पनीको बेष्ट ब्राण्ड अवार्ड जित्ने  एनसेल र कोकाकोलावीच कडा प्रतिस्पर्धा भएको थियो । फेसबुकमा एनसेलको बढि लाइक थियो भने एसएमएस भोटिङमा कोकाकोलालाई बढी एसएमएस प्राप्त भएको थियो । यसैगरि एफएनसिसिआई एक्सीलेन्स अवार्डमा लाइफ टाइम अचिभमेन्ट अवार्ड प्रभाकर शम्सेल जवरालाई प्रदान गरिएको छ । होटल सोल्टी क्राउन प्लाजाका अध्यÔ प्रभाकरको  सिप्रदी, सूर्य नेपाल, भोटेकोशी र अमरावती इन्टरनेशनल लगायतमा लगानी छ ।  मुलुकमा उत्कृष्ट व्यवसाय गर्ने प्रभाकरले अहिले आङ्खनो केही व्यवसायिक जिम्मेवारी छोराहरुमा सुम्पीएका छन् । उनलाई राष्ट्रपति डा. रामवरण यादवले  सो अवार्ड प्रदान गरेका हुन ।
यसैगरि गैर आवासिय नेपाली संघ (एनआरएन) व्यवसायी अवार्ड डा. उपेन्द्र महत्तोले पाएका छन । उनी एनआरएनका पुर्व अध्यक्ष हुन ।  त्यसैगरि वर्षको उत्कृष्ट व्यवसायी अवार्ड भाटभटेनी समूहका प्रवन्ध निर्देशक मिनबहादुर गुरुङले प्राप्त गरेका छन् । भाटभटेनी स्टोरबाट यात्रा सुरु गरेका गुरुङ अहिले भाटभटेनी सुपर मार्केटको व्यापारस“गस“गै समाजसेवा पनि उत्तिकै क्रियाशिल छन् । हाल गुरुङकोे राजधानीका पा“च स्थान र पोखरामा एउटा गरि ६ ओटा सुपरस्टोर सञ्चालित छ । ‘योङ विज्नेस एचिभर्स’ अवार्डमा पुरुष तर्फ  प्रवल गुरुङ र महिला तर्फ निकिता पौडेल र मिलि श्रेष्ठ छनोटमा परेका छन । यसैगरि लार्ज स्केल विद्या तर्फ पिपुल एक्सीलेन्ट अवार्ड नविल बैंकले पाएको छ ।  स्मल स्केल विद्याको  नेस्नल एक्सीलेन्ट अर्वाड गेट पेपर इण्डस्ट्रीज प्रालिले पाएको छ । मिडियम स्कले विद्याको नेस्नल एक्सीलेन्ट अवार्ड क्यस्ट फर्मासिटीकल्सले पाएको छ । यसैगरि लार्ज स्केल विद्या तर्फको नेस्नल एक्सीलेन्ट अर्वाड युनिलिभरले पाएको छ । सर्भिस एक्सीलेन्ट अवार्ड तर्फको लार्ज स्केल विद्याको एनसेल, मिडियम विद्याको एडभान्स पोली क्नीक र स्मल स्केल विद्याको अर्वाड एफवान सफ्ट इन्टरनेस्नल प्रालिले पाएको छ ।  मनोनयनमा परेका उत्कृष्ट पा“च राष्ट्रिय नेपाली ब्राण्डहरुमा जगदम्बा स्टील, पशुपति पेन्ट्स, टोकला चिया, वाइवाइ र चोकोपन रहेका थिए । जसमध्ये वाइवाइले अर्वाड पाएको हो ।  यसैगरि मनोनयनमा परेका उत्कृष्ट पा“च बहुराष्ट्रिय नेपाली कम्पनीमा एशियन पेन्ट्स, एनसेल, स्ट्याण्डर्डचार्टर्ड, कोकाकोला एवं फेयर एन्ड लब्ली थिए। जसमा एनसेलले सबैभन्दा धेरै एसएमएस र फेसबुक लाइकको आधारमा सो अर्वाड जित्न सफल भएको हो । महासंघका अध्यक्ष सुरज वैद्यले सफल उद्योग प्रतिष्ठानहरुले अवलम्बन गरेका नीति, रणनीति तथा सफलताका उदाहरणहरु एकअर्कामा आदानप्रदान गरी सम्पूर्ण उद्योग प्रतिष्ठानलाई सÔम र विकसित गर्दै लैजानु यस अवार्ड वितरणको मुख्य उदेश्य भएको जानकारी गराए ।

वर्षको पर्यटन वर्ष पुरुष अवार्ड आङछिरिङलाई

काठमाडौ, १० भदौ–
सो अवार्ड यसअघि नेपाल पर्यटन बोर्डका कायम मुकायम प्रमुख कार्यकारी अधिकृत सुभाÈ निरौला, नेपाल सरकारका मुख्य सचिव लीलामणि पौड्याल र पाटा नेपाल च्याप्टरका अध्यक्ष एवं फिस्टेल एयरका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत सुमन पाण्डेले प्राप्त गरेका थिए । मुलुकको सिंगो पर्वतीय पर्यटनको प्रवद्र्धन र विकासमा उल्लेखनीय कार्य गर्दै आएका  बरिष्ठ पर्यटन व्यवसायी शेर्पालाई पर्वतीय पर्यटनको ज्ञाताको रुपमा पनि चिन्न सकिन्छ । पर्वतीय पर्यटनमा अतुलनीय योगदान पु¥याए बापत उनलाई हालै मात्र विश्व पर्वतारोहण महासंघका आठौं मानार्थ सदस्यको रुपमा  मनोनयन गरेको थियो । पर्वतीय Ôेत्रमा शेर्पाले पु¥याएको योगदानको कदर गर्दै केहि साता अघि विश्व पर्वतारोहण महासंघले आङ्खनो सदस्याता प्रदान गरेको हो । त्यसैले उनाई नेपालको मात्रै नभएर विश्वकै पर्वतीय पर्यटनमा लोकप्रीय व्यत्तित्व मानिन्छ । विश्व पर्वतारोहणँ महासंघमा प्रतिनिधित्व गर्ने शेर्पा सिंगो एसियाली मुलुकहरुबाटै दोस्रो छन भने नेपालबाट पहिलो हुन । एसियन टे«किङ प्रा.लि. एसियन एडभेन्चर ट्राभल एण्ड टुर्स प्रा.लि.होटल माउन्टेन मानेस्ट्री, हिमालयन चाइन रिसोर्ट लगायको अध्यÔ शेर्पा  सर्वोच्च शिखर सगरमाथाको जिल्ला सोलुखुम्बुको हिमाली गाउ“ खुम्जुङमा जन्मेएका हुन । विभिन्न राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्टिय तालिम प्राप्त गरेका शेर्पाले आफैले सगरमाथाको शिखर नचुमेपनि हालसम्म संयौ स्वदेशी तथा विदेशी आरोहीहरुलाई सर्वोच्च शिखर सगरमाथा लगायत विभिन्न हिमालको सफल आरोहण गराइसकेका छन ।

यस वर्षको पर्यटन वर्ष पुरुष अवार्ड पर्यटन व्यवसायी आङछिरिङ शेर्पाले पाएका छन । विश्व पर्वतारोहण महासंघका आठौं मानार्थ सदस्य एवं नेपाल पर्वतारोहण संघका पूर्व अध्यक्ष शेर्पालाई गन्तव्य नेपालको नवौं वाÈिर्कोत्सवको अवसरमा संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उडडयन मन्त्री रामकुमार श्रेष्ठले सो अर्वाड प्रदान गरेका हुन । मुलुकको पर्यटन प्रवद्र्धनमा वर्Èभर उत्कृष्ठ काम गरे वापत शेर्पाले सो अवार्ड प्रदान गरिएको हो ।

वर्षदिनमा १ सय ३० कर्मचारीले विदा पर्यटन मनाए , घुम्नलाई मात्र २३ लाख ४० हजार रुपैयाँ खर्च

मधुजंग पाण्डे÷राजधानी
काठमाडौ, ९ भदौ
सरकारी खर्चमा निजामती कर्मचारीले घुम्न पाउने विशेष व्यवस्था अनुरुप विदा पर्यटन(लिभ टुरिजम) कार्यक्रम अन्तर्गत एक वर्षमा १ सय ३० जनाले उनीहरुका परिवार सहित मुलुकका विभिन्न भागको भ्रमण गरेका छन । नयाँ गन्तब्यको प्रचार प्रसार गरि आन्तरिक पर्यटन प्रवद्र्धनमा जोड दिने उदेस्यकासाथ सञ्चालित विदा पर्यटन कार्यक्रम अन्तर्गत आर्थिक वर्ष २०६९÷०७० मा कुल १ सय ३० जना कर्मचारीले उनीहरुका परिवार सहित देसका विभिन्न भागको भ्रमण गरेको संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयले जनाएको छ ।  मन्त्रालयले सोही आवभित्र सञ्चालित विविध कार्यक्रको वार्षिक प्रगति समिक्षा एवं मन्त्रालय स्तरीय विकास समस्या समाधान समितिको बैंठकमा यस्तो जानकारी गराएको हो ।
मन्त्रालयको योजना तथा मुल्याङकन महाशाखाले तयार पारेको तथ्याङक अनुसार एक वर्षको अवधीमा जम्मा १ सय ३० जना कर्मचारीलाई उनीहरुका परिवार सहित मुलुकका विभिन्न क्षेत्रमा विदा पर्यटन मनाउन पठाएको उल्लेख छ । मन्त्रालयले विदा पर्यटन अन्तर्गत आन्तरिक पर्यटकीय Ôेत्रको भ्रमणमा निस्कने सरकारी कर्मचारीलाई एक साताका लागि प्रतिव्यक्ति १८ हजार रुपैयाँ भत्तासहित सवारी सुविधा उपलब्ध गराउँदै आएको छ । सो तथ्याङ अनुसार मन्त्रालयले १ सय ३० जना कर्मचारीलाई आन्तरिक पर्यटकीय भ्रमण गराउन २३ लाख ४० हजार रुपैयाँ खर्च गरेको छ ।  मन्त्रालयले आर्थिक वर्È २०६५÷६६ मा पहिलोपटक यस्तो विदा पर्यटनको अवधारणा कार्यान्वयनमा ल्याएको थियो । त्यसैबेलादेखि हरेक वर्ष सरकारी कर्मचारीलाई निश्चित कोटाका आधारमा मुलुकका विभिन्न गन्तब्यमा घुमाउन थालिएको हो । आन्तरिक पर्यटकीय गन्तव्यको प्रवद्र्धन र आम नेपालीबीच आन्तरिक भ्रमर्ण गर्ने संस्कारको विकासका लागि यस्तो कार्यक्रम ल्याइएको मन्त्रालयले जनाएको छ ।
मन्त्रालयका प्रवक्ता मोहनकृष्ण सापकोटाले विशेÈगरी मुलुकका विभिन्न भागमा सञ्चालित होमस्टे र त्यहाँका विविध गतिविधीको अध्ययन अवलोकन गरी स्थानीयवासीलाई पर्यटनको लाभ उपलब्ध गराउने उदेस्यले विदा पर्यटनको कार्यक्रम सञ्चालन गरिएको बताए । उनले यो कार्यक्रम अहिले निकै प्रभावकारी भएको बताए । सोही कार्यक्रमलाई थप प्रभावकारी बनाउन सरकारले चालु आर्थिक वर्È २०७०÷७१ का लागि नाफामा रहेका सबै सार्वजनिक संस्थान एवं वित्तीय संस्थाका कर्मचारीलाई विदा पर्यटन को सुविधा दिएको छ । चालु आवका लागि विनियोजत बजेट मार्फत सरकारले नाफामा रहेका सार्वजनिक संस्थान र बैंक÷वित्तीय संस्थाका कर्मचारीलाई आफ्नै खर्चमा विदा पर्यटन को सुविधा उपलब्ध गराउने निणर्य गरेको हो ।  सरकारले नाफा रहेका १५ ओटा सार्वजनिक, संस्थान ‘क’ तथा ‘ख’ वर्गका बैङक तथा वित्तीय संस्थाका कर्मचारीलाई यस्तो सुविधा दिने छ । सो सुविधा अनुसार विदा पर्यटन अन्तर्गत आन्तरिक पर्यटकीय Ôेत्रको भ्रमणमा जाने सरकारी कर्मचारीलाई एक साताका लागि प्रतिव्यक्ति १८ हजार रुपैयाँ भत्तासहित सवारी सुविधा उपलब्ध गराइने छ । विदा पर्यटन मनाउन निस्कने हरेक कर्मचारीले परिवारका एक जना सदस्य समेत लैजान पाउने छन । पर्यटन मन्त्रालयबाट शरु भएको यस्तो विदा पर्यटन कर्मचारी प्रोत्साहनका लागि सार्वजनिक संस्थान र वित्तीय संस्थामा समेत लागु भएको छ ।  विदा पर्यटनमा आवस्यक रकम सम्बन्धीत संस्थाकै खर्चमा हुनुपर्ने छ । सो कार्यक्रम अन्र्तगत लुम्बिनी,पाल्पा, इलाम, धरान, हेलम्बु, विरगञ्ज र सौराह लगायतका गन्तब्यलाई समेटेर प्याकेज बनाईएको थियो । चालु आवकालागि सरकारले पर्यटन Ôेत्रमा कुल २ अर्ब ८४ करोड बजेट विनियोजन गरेको छ । सो रकम मध्ये २ अर्ब ४ करोड विकास खर्च रहेको छ ।

सामान्य टालटुल गर्दा झन भत्कीयो

काठमाडौ, ५ भदौ– झन्डै ३० करोड रुपैया“ खर्च गरी कालोपत्रे गरिएको त्रिभुवन अन्तर्राष्ट«िय विमानस्थल धावनमार्ग तीन वर्Èमै भत्कीएपछि निर्माणमा संलग्न ठेकेदार कम्पनी र आयोजना कर्मचारी शंकाको घेरामा छन्। निर्माण पूरा भएको चार महिनादेखि नै भत्किन थालेको धावनमार्ग टालटुल गरेर चलाइ“दै आएको थियो। पटकपटक भत्कीनुले चिनिया“ र नेपाली ठेकेदारबाट गुणस्तरहीन काम भएको देखिन्छ ।

चीनको चाइना रेलवे इन्जिनियरिङ कर्पोरेसन र नेपालको टुन्डी कन्स्ट्रक्सन कम्पनीले धावनमार्ग कालोपत्रे गरेका हुन् । त्रिभुवन विमानस्थल सञ्चालन निकाय नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले यसको निम्ति २९ करोड ६८ लाख ३९ हजार ७ सय ३० रुपैया“ खर्च गरेको थियो । आवश्यकताभन्दा कम सिमेन्ट हालेको, ‘कमसल सिमेन्टका साथमा बालुवा बढी हालेर कालोपत्रे गरेको अनुमान छ,’ विमानस्थल स्रोतले भन्यो, ‘अतिसंवेदनशील भए पनि प्राधिकरणले यसमा हेल्चक्रर्याइ“ गरिरहेको छ।’ अहिलेको कालोपत्रे अन्तर्राष्ट्रिय नागरिक उड्डयन संगनठन (आइकाओ) को मापदण्डअनुसार नभएको पनि सौतको दाबी छ ।
प्राधिकरणका अधिकारी भने धावनमार्ग भत्किनुको कारण पत्ता लगाउन नसकेको तर्क गरिरहेका छन् । ठेकेदार कम्पनीले प्रयोग गरेका सामग्रीबारे पनि प्राधिकरणले औपचारिक तथ्य सार्वजनिक गरेको छैन।
धावनमार्ग के कारण भत्कीयो र यसमा प्रयोग भएका निर्माण सामग्री कमसल भन्नेबारे अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले अनुसन्धान गरिरहेको छ,’ प्राधिकरणका महानिर्देशक रतीशचन्द्रलाल सुमनले भने, ”अख्तियारले हात हालेपछि हामीले बोल्न मिल्दैन।’ करोडौं खर्च गरेपछि धावनमार्ग बिग्रिनु हु“दैन भन्ने तर्कलाई महानिर्देशक सुमनले ठाडै अस्विकार गरे। ‘यस्ता घटना विकसित देशमा पनि हुन्छन्, नेपालमा मात्र होइन,’ उनले भने, ‘अµ देशका विमानस्थलमा दुइटा धावनमार्ग हुन्छ, एउटा बिग्रिए अर्कोले काम चलाउन पाइन्छ । हाम्रोमा खोइ त्यस्तो?’
तीन वर्Èअघि त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल सुधार परियोजनाले धावनमार्ग कालोपत्रे गरेको थियो। त्यसबेला आयोजना प्रमुख प्रेमराज लोहनी थिए।  प्राधिकरणका महानिर्देशक सुमन त्यतिखेर धावनमार्ग भत्कीदा त्रिभुवन विमानस्थलका महाप्रबन्धक थिए। त्यसबेला उनले कार्यभार सम्हालेको दुई महिनामात्र भएको थियो । कालोपत्रे गर्दा विमानस्थल महाप्रबन्धक रहेका दिनेशप्रसाद श्रेष्ठ अहिले त्यही पदमा छन्।
 तत्कालीन सार्वजनिक लेखा समितिले विमानस्थल धावनमार्ग कालोपत्रे गर्दा त्रुटिपूर्ण, अनियमित र गलत कार्य भएको ठहर गर्दै सम्बद्द ठेकेदार, कर्मचारी, पदाधिकारी र परामर्शदातालाई कारबाही गर्न २०६८ असार १६ गते सरकारलाई निर्देशन दिएको थियो ।
समितिले अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलजस्तो महत्वपूर्ण र संवेदनशील ठाउ“मा गलत र अनियमित तथा कम गुणस्तरीय कार्य गर्दा अन्तर्राष्ट्रिय Ôेत्रमा नेपालको प्रतिष्ठामा आ“च आएको ठहर गर्दै यसमा संलग्न सबैमाथि थप छानबिन र अनुसन्धान गरी कारबाही गर्न र गराउन अख्तियारलाई अनुरोध गर्ने निर्र्णय गरेको थियो । ‘लेखा समितिको निर्देशन कार्यान्वयन नहु“दा अहिले फेरि धावनमार्गको पिच भत्कीन थालेको सम्बद्द स्रोतको दावी छ । त्यसबेला अनियमिततामा संलग्न सबैलाई कारबाही गरी पुनः राम्रोस“ग मर्मत गर्न सकेको भए आहिले विमानस्थलको यो हविगत हुने  थिएन।
विमानस्थल सुधार आयोजनामा नेपालकै जिइओसिई कन्सल्टेन्ट प्रालि प्राधिकरणको परामर्शदाता हो। परियोजना डिजाइन, सुपरीवेÔण लगायत सबै यही कम्पनीको जिम्मेवारीभित्र पर्छ। यसले सिफारिस नगरेसम्म ठेकेदार कम्पनीलाई प्राधिकरणँले रकम भुक्तानी  गर्दैन। ठेकेदारहरु चाइना रेलवे इन्जिनियरिङ र टुन्डी कन्स्ट्रक्सनका प्रतिनिधि सुमन सुवेदीले त्यसबेला लेखा समितिमा कालोपत्रे गरेको एक वर्Èसम्म यस्ता सानातिना समस्या आइरहने बताएका थिए ।
तीन लाख वर्गमिटर Ôेत्रफलमा कालोपत्रे गर्दा सानोतिनो भत्कीनु स्वाभाविक हो। यति Ôेत्रफलमा ०.००३ प्रतिशत भाग भत्कीनु इन्जिनियरिङ नियमअनुसार सामान्य हो, ‘सुवेदीले भनेका थिए, ‘अमेरिका, बेलायत, जापानजस्ता देशमा पनि यस्ता घटना भएका छन्।’ सडक विभागको प्रयोगशालाबाट परीÔण गराइएको बिटुमिन प्रयोग गरी अमेरिका, बेलायत, जापानको गुणस्तरअनुसार कालोपत्रे गरिएको उनको दाबी थियो । कम्पनीका तर्फबाट कमी–कमजोरी भएको भए आङ्खनै खर्चमा पुननिर्माण गर्ने उनले प्रतिबद्दता जनाएका थिए। हामी पनि अनुसन्धान गर्दै छौं। हाम्रो गल्ती नभए प्राधिकरणबाट Ôतिपूति लिन्र्छौं, उनको भनाइ थियो, ”हामीले भ्रष्टाचार र अनियमितता गरेको पुष्टी भए जेल जान तयार छौं।’ धावनमार्ग कालोपत्रे गरेको टुन्डी कन्स्ट्रक्सन सन् १९८४ मा स्थापित ‘क’ वर्गको निर्माण कम्पनी हो। सो कम्पनीका अध्यÔ ऋÈिप्रसाद सुवेदी हुन ्। यसले पाटन अस्पताल, अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोग, त्रिभुवन विश्वविद्यालयको नया“ महिला छात्रावास, जावलाखेलको सेन्ट जेभियर्स कलेज, त्रिवि उच्च शिÔा परियोजना लगायत भवन बनाएको छ । त्यसैगरी विभिन्न राजमार्ग, सडक कालोपत्रे, सि“चाइ आयोजना, नदी नियन्त्रणका निर्माण पनि गरेको छ। दीर्घकालीन समस्या समाधान गर्नुको सट्टा प्राधिकरणका अधिकारी भने धावनमार्गलाई अझै बढी भत्किन नदिन ठूला (वाइड बडी) जहाज ल्याउन नदिने प्रयासमा छन् । एक महिनासम्म ठूला जहाज ल्याउन नदिने उनीहरुको भनाइ छ।
देशको एकमात्र अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा ठूला जहाज अवतरण गर्न नदिन आग्रह गर्ने निर्णय प्राधिकरण एक्लैले निणय गर्न पाउ“छ ।  त्रिभुवन विमानस्थल प्राधिकरणको मात्र हो ?’ तालुक मन्त्रालय संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनका एक उच्च अधिकारीले प्रश्न गरे, ‘प्राधिकरणले आफूभन्दा माथिल्लो निकायस“ग छलफलै नगरी यति ठूलो निर्णय कसरी गर्न सक्छ? मन्त्रालय वा सरकारको भनाइ चाहि“दैन?’ विमानस्थलका महाप्रबन्धक श्रेष्ठले पहिलेभन्दा उडान चाप अत्यधिक रहेको, डेढ दशकअघि बोइङ ७५७ सम्मका जहाज उडान–अवतरण गर्न मिल्ने गरी धावनमार्ग कालोपत्रे गरिए पनि हाल ७५७ भन्दा दोब्बर ठूला र तौल बढी भएका जहाज आउने गरेका कारण कालोपत्रे उप्कीएको दाबी गरेका थिए। उनका अनुसार काम राम्रो भएन भन्नुभन्दा काम गर्दा आइपर्ने अप्ठ्याराबारे सबैले बुझिदिनुपर्छ। डेढ दशकअघि दिनमा दुई दर्जनजति उडान–अवतरण हुने भए पनि अहिले ६० देखि ७० ओटासम्म हुने गरेको छ । आन्तरिक पनि जोड्ने हो भने दैनिक ३ सयसम्म उडान–अवतरण हुने गर्छ। त्रिभुवन विमानस्थल बिहान ६ बजे खुलेपछि राति साढे १२ बजे बन्द हुने गर्छ। त्यसपछि साढे ५ घन्टामात्र मर्मत गर्ने समय बा“की हुने भए पनि झरी वा अन्य कारणले ढिलाइ हुने गरेको श्रेष्ठको भनाइ थियो। धावनमार्गको लम्बाइ ३ हजार ५० मिटर (१० हजार फिट) र चौडाइ ६० मिटर छ । प्राधिकरणका अनुसार सन् १९९५ मा कालोपत्रे गरिएको झन्डै १६ वर्Èपछि २०१० मा कालोपत्रे गरिएको थियो । विमानस्थल सञ्चालन भएयता तेस्रोपटक कालोपत्रे गरिएको थियो । अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल धावनमार्गलाई प्रत्येक पा“च वर्Èमा एकपल्ट कालोपत्रे गर्नुपर्छ। विमानस्थलको धावनमार्ग कालोपत्रे गर्ने काम २०६५ फागुन अन्तिमदेखि सुरु भएको थियो। १७ महिनामा काम सक्ने भनिए पनि झन्डै दुई वर्Èपछि निर्माण पूरा भएको थियो ।

‘ठुला जहाज रोक्नु लज्जास्पद र घातक’

मधुजंग पाण्डे÷राजधानी
काठमाडौ,४ भदौ
पर्यटन व्यवसायी एवं सरोकारवालाहरुले त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा ठुला जहाज (वाइडबढी) अवतरणमा रोक लगाउने सरकारी निणर्य एकदमै लज्जास्पद र घातक भएको बताएका छन । वर्षकै सबैभन्दा राम्रो पर्यटकीय मौसम सुरु हुनै लाग्दा भएको यस्तो निणर्यले मुलुकको पर्यटन उद्योगमा गम्भिर असर पु¥याउने भन्दै उनीहरुले तिब्र आक्रोस पोखेका छन ।
पाटा नेपाल च्याप्टरका अध्यक्ष एवं वायुसेवा सञ्चालक संघ–नेपाल (आयोन)का महासचिव सुमन पाण्डेले सरकारी सो निणर्य मुलुककै लागि लज्जास्पद् भएको बताए । उनले यस निणर्यले अब नेपालको पर्यटकीय छविमा नै दीर्घकालिन असर पर्न सक्ने बताए ।  उनले मुलुकभरका विमानस्थल सञ्चालन र व्यवस्थापनको अख्तियारी प्राप्त तालुकदार निकाय नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले ठुला जहाजलाई अवतरणमा रोक लगाउँदा पर्न जाने दीर्घकालिन असरको ख्यालै नगरि निणर्य गर्ने कार्य निकै घातक भएको बताए । यस्तो निणर्य गरेकाले मुलुकलाई नै असफल राष्ट्र सावित हुने उनको भनाई छ ।
नेपाल एशोसिएशन अफ टूर एण्ड ट्राभल एजेन्ट्स (नाट्टा)का अच्चुत गुरागाइँले पनि
विभिन्न देसबाट नेपाल भ्रमणमा आउने वर्षकै उत्कृष्ट मौसम आउनैलाग्दा भएको यस्तो कार्यले मुलुकको पर्यटन क्षेत्र नराम्रोसित प्रभावित हुने बताए ।
  प्राधिकरणको सो निणर्यप्रति नाट्टाको गम्भिर ध्यानाकर्षण भएको छ भन्दै उनले  विमान स्थलको बिग्रेको धावन मार्गको पीचलाई यथाशिघ्र पुर्ननिर्माण गर्नुको सट्टा विभिन्न ठूला जहाजलाई विमानस्थलमा अवतरण गर्न रोक लगाउँदा नेपाल आउने संभावित पर्यटकहरुको भ्रमण कार्यक्रम नै रद्द हुन जाने बताए ।
विमानस्थलमा विग्रेको धावन मार्गको पुनर्निमाण तर्पm लाग्न सम्पूर्ण ट्राभल व्यवसायीले सो मांग गरेको नाट्टाले जनाएको छ ।  उनले अन्तराष्ट्रिय जगतमा नेपालको पर्यटन प्रति कुनै नकारात्मक सूचना प्रवाहित हुन नदिन र नेपाल आउने संभाव्य पर्यटकले पनि आप्mनो नेपाल भ्रमणको तालिका रद्द गर्नु पर्ने स्थिति सृजना हुन नदिन नाट्टा लगाएत सम्पूर्ण पर्यटन व्यवसायीको जोडदा।र माग रहेको बताए ।
नेपाल एसोसियसन अफ टुर अप्रेटर्स (नाट्टो) का अध्यक्ष असोक पोखरेलले विज्ञप्ति मार्फत प्राधिकरणले ठुला जहाज अवतरणकालागि लगाईएको प्रतिवन्धले मुलुकको पर्यटन उद्योगमा नकारात्मक असर पर्ने बताएका छन । उनले पर्यटकीय मौसम सुरु हुन लागेको बेला भएको यस्तो निणर्यले नेपाल घुम्न यहाँको होटल र आन्तरिक जहाजको टिकट बुकिङको गर्दै रहेका विदेशीलाई नराम्रो असर पर्ने बताए ।   
नेपाल पर्वतारोहण संघका अध्यक्ष जिम्बाजाङबु शेर्पाले एक्कासी ठुलो जहाज ल्याउन बन्द गर्न खोज्नु नराम्रो भएको बताए । उनले प्राधिकरणको यस्तो निणर्यले पर्यटक आगमन संख्यामा समेत भारी गिरावट आउने बताए ।
ट्रेकिङ एजेन्सिज् एसोसियसन अफ नेपाल (टान) का महासचिव मोहन लम्सालले पनि पर्यटकीय सिजनको मुखमा उप्कीएको धावन मार्ग मर्मत गर्नुको सट्टा उल्टै अन्तर्राष्ट्रिय ठुला जहाज आउन नदिनु देसकै बेइजती भएको बताए । उनले प्राधिकरणको सो निणर्य निकै गैर जिम्मेवारी पूर्ण कदम भएको बताए । 
 विमानस्थल धावनमार्गको  पिच पटक पटक उप्कीन थालेपछि प्राधिकरणले आन्तरिक सुरक्षाको कारण देखाई ठुला जहाज अवतरणमा रोक लगाएको हो ।

अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा ठूला जहाज अवतरणमा रोक

मधुजंग पाण्डे÷राजधानी
काठमाडौं, ३ भदौ
नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा ठूला जहाज (वाइड बडी) अवतरणमा रोक लगाएको छ । विमानस्थल धावनमार्गको पिच धमाधम उप्किएर विमान अवतरण नै प्रभावित हुन थालेपछि प्राधिकरणले आन्तरिक सुरक्षाको कारण देखाउँदै अवतरणमा रोक लगाएको हो । विमानस्थलको धावन मार्ग अति जीर्ण भएपछि प्राधिकरणले अन्तिम विकल्प भन्दै अन्तर्राष्ट्रिय विमान कम्पनीहरूलाई ठूला जहाज नल्याउन पत्राचार गरिसकेको छ । प्राधिकरणका अनुसार यसै सातादेखि सबै ठूला जहाज धावन मार्ग पूर्ण रूपमा नबनेसम्म अवतरण र उडानमा रोक लगाइने छ ।
नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणका महानिर्देशक रतिशचन्द्रलाल सुमनले बुकिङ भइसकेकाको उडान भरिसकेपछि सञ्चालनमा पूर्ण रोक लगाइने बताए । ‘बुकिङ भइसकेकाबाहेक आगामी १५ सेप्टेम्बरसम्मका लागि बढी भार भएका बोइङ ७७७ र एयरबस ३३० जस्ता ठूला जहाज नल्याइदिन विदेशी कम्पनीलाई आग्रह गरेका छौं,’ उनले भने । उनका अनुसार नेपाल उडान भर्दै आएका विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय विमान कम्पनीहरूलाई गत शुक्रबार नै पत्र पठाएर यस्तो आग्रह गरिएको हो ।
विदेशी कम्पनीहरूलाई केही समयसम्म साना र मध्यम खालका जहाजबाट मात्र उडान भर्न आग्रह गरेको बताउँदै उनले भने, ‘प्राधिकरणले हाल सञ्चालित बोइङतर्फ ७३७ र एयरबस ३२० सम्मका जहाजबाट मात्र यात्रु ओसार्न सबै विमान कम्पनीलाई निर्देशन गरेको छ ।’ उनले धावन मार्गमा समस्या देखिएकाले मात्र विदेशी विमान कम्पनीलाई सकेसम्म ठूला जहाज अवतरण नगरिदिन आग्रह गरेको बताए । वर्षात्को मौसममा धेरै पटक धावन मार्गको कालोपत्रे (पिच) उप्किने समस्याबाट मुक्त हुनका लागि प्राधिकरणले केही समयका लागि यस्तो उपाय अपनाएको हो ।
यसबीचमा विमानस्थल व्यवस्थापनले धावन मार्ग मर्मत गर्नेछ । सातामै पाँच पटकसम्म धावन मार्गको पिच उप्किएर हैरानी खेप्दै आएको प्राधिकरणले अन्तर्राष्ट्रिय विमान कम्पनीलाई ठूला जहाज अवतरण नगरिदिन पत्राचार गरेपछि मुलुककै एक मात्र अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल केही समय ठूला जहाजविहीन हुनेछ । धावन मार्गको भारभन्दा विमानको भार बढी भएका कारण धावन मार्गमा बारम्बार समस्या आएको प्राधिकरणको दाबी छ ।
प्राधिकरणका अनुसार हाल त्रिवि विमानस्थलमा २ सय ९९ टन सम्मका विमान अवतरण गरिरहेका छन् । जबकि, धावन मार्ग र ट्याक्सी वे (क्षणिक पार्किङ) को कुल क्षमताले भने १ सय ९६ टन मात्र धान्न सक्छ । प्राधिकरणको सो निर्णयले हाल नेपालको उडान भर्दै आएका विभिन्न २७ ओटा विमान कम्पनीमध्ये एयर एसिया, कतार एयरलाइन्स, थाई एयरवेज, कोरियन एयर र ड्रागन एयरलगायतका जहाजको उडानलाई असर पर्न सक्ने सरोकारवालाहरू बताउँछन् । धावन मार्ग जीर्ण भई मर्मत गर्ने बहानामा एक्कासि गरिएको प्राधिकरणको सो निर्णयले अब काठमाडौंबाट वैदेशिक रोजगारीमा जानेहरूलाई समेत असर पुग्नेछ । विमानस्थलको धावन मार्ग सन् १९६७ मा निर्माण भएपछि हालसम्म टालटुलमै चल्दै आएको छ । सन् २०१० मा २७ करोड रूपैयाँको लगानीमा पुनर्निर्माण भएकोमा तीन वर्ष पनि टिक्न सकेन ।
विमानस्थल कार्यालयका महाप्रबन्धक दिनेशप्रसाद श्रेष्ठ धावन मार्गमा पानीको बहाव बढी भएका कारण पटक–पटक समस्या आउने गरेको बताउछन् । करिब ४ दशक पुरानो धावन मार्ग बोइङ ७५७ सम्मको जहाजका लागि बनाइएको थियो । त्यति बेला अन्तर्राष्ट्रिय उडान भर्ने जहाजको उडान र अवतरण दैनिक सात÷आठ मात्र हुन्थ्यो । अहिले यस विमानस्थलमा दैनिक करिब ३ सय जहाज ओहोरदोहोर गर्छन्, त्यसैले यस्तो समस्या देखिएको विमानस्थल कार्यालयको भनाइ छ ।

बागमती सिँचाई आयोजना बिरुद्ध अख्तियारमा उजुरी

काठमाडौ, २ भदौ–४० करोडको काम २० करोडमा पनि नपाएपछि बागमती सिँचाई आयोजनाको
निर्माणकालागि ठेक्का हालेको स्वदेशी निर्माण कम्पनी जेडआइइसी– पप्पु
जेभीले अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगमा उजुरी हालेको छ ।
साउदी अरेबिया सरकारको ऋण सहयोगमा निर्माण हुन लागेको वाग्मती सि“चाई
आयोजना अन्तर्गतको कमाण्ड एरियाको विकास संरÔण र विस्तारको निर्माण
कार्य सम्पन्न गर्न  आव्हान गरिएको बोलपत्र अनुसार सबैभन्दा कम दर भाउमा
हालिएको टेन्डर अस्वीकृत गरि आवेदन परेका मध्ये सबै भन्दा बढी दरको अर्कै
कम्पनीलाई दिने निर्णय एकदमै त्रुटीपूर्ण रहेको भन्दै  जेडआइइसी– पप्पु
जेभी निर्माण कम्पनीले अख्तियारमा उजुरी हालेको हो ।
निर्माण कार्यको ठेक्का प्रदान गर्ने बेलैमा आयोजनाका प्रमुखले आर्थिक
अनियमितता गरेको भन्दै उसले तत्काल आफु भन्दा १ करोड ८७ लाख ७५ हजार
रुपैयाँ बढीको ईसीआई कन्काई निर्माण कम्पनी छनोट गर्ने निर्णय
पुनरावलोकनका लागि अख्तियारमा उजुरी दिएको बताएको छ । यस कम्पनीले गत
साता अख्तियारमा उजुरी हालेको हो । अहिले अख्तियारले सिँचाई आयोजनासँग जवाफ मागिरहेको छ । आयोजनाले अझै जवाफ पठाएको छैन ।
सो कम्पनीले सार्वजनिक खरिद ऐन अनुसार आवेदन परेका मध्ये सबैभन्दा न्युन
दरको कम्पनीलाई दिनुपर्नेमा उच्च दर भाउको कम्पनीलाई दिने निणर्य गर्दा
आयोजनाका  सम्बन्धीत कर्मचारीले ठुलो आर्थिक घोटाला गरेको हुनसक्ने
आरोप समेत लगाएको छ ।  जेडआइइसी– पप्पु जेभी निर्माण कम्पनीका निर्देशक
सुमित रौनियारले आयोजनाको यस बोलपत्र छनोट कार्य चित्तबुझ्दो नभएकाले
आफुले बाध्यबस अख्तियारमा उजुरी हालेको बताए । उनले आयोजनाको यस्तो
गैर कानुनी कार्यप्रति असन्तुष्टी जनाउँदै आफुले सार्वजनिक खरिद अनुगमन
कार्यालय र राष्ट्रिय सर्तकता केन्द्रमा पनि उजुरी हालेको बताए ।  आयोजनाको
बोलपत्र छनोट गर्दा आफु निकै अन्याएमा परेको बताउँदै रौनियारले भने, ‘
धेरै पटक सिँचाई विभाग, वागमती सिँचाई आयोजनाको सम्पर्क कार्यालय
जाउलाखेलमा र सिँचाई मन्त्रालयमा निवेदन दिँदा पनि अहिलेसम्म कुनै प्रतिक्रिया
आएकै छैन’ । उनले के कारणले यस कम्पनीले हालेको बोलपत्र अयोग्य ठहरीएको
हो त्यसको जवाफ पाउँभनी धेरै पटक निवेदन पत्र पठाउँदा पनि आयोजनाले
अहिलेसम्म कुनै प्रतिक्रिया नआएको बताए ।
आयोजना अन्तर्गतको कमाण्ड एरियाको विकास संरÔण र विस्तारको निर्माण
कार्य गर्न बोलपत्र आव्हान भए बमोजिम निर्माण  कार्यका लागि भएको पूर्व
योग्यता परीÔामा संयुक्त उपक्रमका जेडआइइसी–पप्पु, चाइना टिवेट महादेव
खिम्ती  र ईसीआई कन्काई निर्माण कम्पनी छनोट भएका थिए । उनीहरुले
बोलपत्रमा कबुल गर्दा सबैभन्दा कम रकम जेडआईईसी–पप्पुले कबोल गरेको
थियो । उसले २० करोड ४६ लाख ६ हजार रुपैया“ कबोल गरेको थियो । दास्रो
कम कबोल गर्ने कम्पनी चाइना टिवेट महोदव खिम्ती थियो । उसले २१ करोड २
लाख ५९ हजार २ सय १७ रुपैया“ कबोल गरेको थियो । सो मध्ये सबैभन्दा बढी
कबोल गर्ने निर्माण कम्पनी इसीआई कन्काई अन्तिम बोलपत्र छनोटमा परेको छ
।  उसले २२ करोड ५६ लाख ५४ हजार सात सय ५४ रुपैया“ कबोल गरेको थियो ।
सामान्य निमय अनुसार सबैभन्दा कम रकम कबोल गर्ने जेड आईईसी–पप्पु जेभीले
ठेक्का पाउनुपर्ने थियो । तर, वाग्मती सि“चाई आयोजनाका प्रमुख रामानन्द
यादवले सबैभन्दा धेरै रकम कबोल गर्ने इसीआई कन्काई जेभीलाई ठेक्का दिएर
केही आर्थिक चलखेल गरि आफुलाई अन्याएमा पारेको रौनियारको गुनासो  छ। आयोजनाको निर्माणको काम  ठेक्का पाउने इसीआई–कन्काईले सबैभन्दा कम
रकम कबोल गर्ने जेडआईइसी–पप्पु जेभी  भन्दा एक करोड ८७ लाख ७५ हजार ७१
रुपैया“ बढी कबोल गरेको देखिन्छ ।
त्यसैले सो ठेक्कामा सार्वजनिक खरिद ऐनको ठाडो उल्लङघन भएको उनको
आरोप छ । जेडआईइसी–पप्पु जेभीको तर्फबाट कम्पनीका निर्देशक रौनियारले
सार्वजनिक खरिद ऐन २०६३को दफा ४७ बमोजिम निर्णय पुनरावलोकन गरी पाऊ“
भनी वाग्मती सि“चाई आयोजना प्रमुख यादव समÔ दिएको निवेदनको अझै पनि
कुनै सुनुवाई नभएको बताएका छन ।  उनले आङ्खनो बोलपत्र अस्वीकृत भएको
कारण खुलाई जानकारी उपलब्ध गराई पाऊ“ भनी हालेको  निवेदनको सुनुवाई
नभएपछि बाध्य भएर अख्तियारमा उजुरी दिएको जानकारी गराए । आयोजना प्रमुखले गरेको यस्तो मनपरीतन्त्र बिरुद्ध आवाज उठाउनु आवस्यक अख्तियार पुगेको उनको दावी छ  ।
वाग्मती सि“चाई आयोजना प्रमुख रामानन्द यादवले भने आफुले यस कार्यमा कुनै आर्थिक अनियमितता नगरेको बताए । उनले पनि सबैभन्दा न्युन बोलपत्र कबोल गर्ने जेडआइइसी– पप्पु जेभीले अख्तियारमा उजुरी हालेको जानकारी भएको र अख्तियारले आयोजनासँग जवाफ मागेको बताए । अहिले आफुहरु आन्तरिक छलफलमा नै छौं भन्दै यादवले भने, ‘ छिट्टै जवाफ पठाउँछौं’ ।‘त्यसपछि अख्तियारले के गर्छ हेरौं ’उनले भने ।  ठेकेदार कम्पनी छनोट गर्ने निणर्य आफु भन्दा माथिबाटै भएको दावी गर्दै उनले केही साता अघि आयोजनाले यदि कसैलाई चित्त बुझेको छौन भने पुनः पुनरावलोकन गर्न सक्नेगरी सार्वजनिक सूचना निकालेको बताए । आयोजना प्रमुख यादवले पनि ठेक्का हाल्ने मध्ये सबैभन्दा कम दरको बोलपत्र कबोल गर्ने निर्माण कम्पनी जेडआइइसी–पप्पु जेभीलाई चित्त नबुझ्नु स्वभाविक नै भएको बताए । 

अख्तियारको अनुगमन टोलीले विमानस्थलको धावनमार्ग निरीक्षण ग¥यो

काठमाडौ, ३० साउन – अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले बुधबार त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको धावन मार्ग लगायत सबै क्षेत्रको निरीक्षण गरेको छ । बर्षाको समय विमानस्थलमा बारम्बार धावनमार्गको कालोपत्रे (पीच ) उप्कीने र भासिने समस्या देखिएपछि विशेष चासो राखेर बिहान पौने १२ बजे विमानस्थल छिरेका आयोगको अनुगमन टोलीले साढे दुई घण्टा लगाएर धेरै पटक विग्रिएको धावन मार्गको सबै विवरण लिएर फर्किएको हो । अख्तियारका सह सचिव विश्वराज कोइरालाको नेतृत्वमा गएको अनुगमन टोलीले विमानस्थल भित्र हाल भईरहेका सबै गतिविधीका बारेमा जानकारी लिएर फर्किएको हो । सो अनुगमन टोलिले विमानस्थलका सम्बन्धीत अधिकारी एवं महाप्रवन्धकलाई भेटेर धावनमार्गमा धेरै पटक दोहोरिएको समस्या के कारणले भएको हो, सो बारे बृस्तृत जानकारी लिइ स्थलगत अवलोकन गरेको थियो ।
विमानस्थल कार्यालयका महाप्रवन्धक दिनेश श्रेष्ठले अनुगमनमा आएका अख्तियारको टोलीलाई यहाँको बास्तविक अवस्थाका बारेमा सबै जानकारि दिएर पठाएको बताए । 
संस्कृती, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयले सोही घटनाका विÈयमा बुझ्न मंगलबार विमानस्थल व्यवस्थापन कार्यालय र  विमानस्थल सुधार आयोजनाका प्रमुखहरुलाई बोलाएको थियो । त्यसबेला पर्यटनमन्त्री रामकुमार श्रेष्ठ र  सचिव सुशिल घिमिरेलाई दुवै निकायले धावनमार्गको अवस्था र समस्या समाधानका लागि भइरहेका विविध कामबारे जानकारी गराएका थिए ।
हरेक वर्ष बर्षाद्को समय धावनमार्गमा यस्तै समस्या देखिने गरेकाले विमानस्थल व्यस्थापन कार्यालय र सुधार आयोजनाले सम्बन्धित सम्पुर्ण कागजपत्र अख्तियारलाई बुझाईसकेको आयोजनाले जानकारी गराएको छ । सुधार आयोजनाले आगामी दुई महिनाभित्र धावनमार्गको दिर्घकालिन समाधान कसरी गर्नेबारे स्पेनीस कम्पनीले प्रतिवेदन दिने बताएको छ ।
तत्काललाई  लगातार वर्षा भइरहेकाले अस्थायी मर्मत बाहेक अरु काम गर्न नसकिने विमानस्थल कार्यालयले बताउँदै आएको छ ।  एउटै धावनमार्ग भएकाले वर्Èा सकिएपछि पालैसँग कम्पनीले दिएको प्रतिवदेनका आधारमा काम थालिने आयोजनाले जानकारी दिएको छ । सन् १९६५ मा निर्माण भएको र सन् २०१० मा २७ करोड रुपैयाँको लगानीमा पुर्नरनिर्माण भएको धावनमार्ग उप्कीने समस्या अहिले दक्षिणी भागमा बढी देखिएको विमानस्थल कार्यालयले जनाएको छ । विमानस्थल कार्यालयका महाप्रवन्धक श्रेष्ठले सो Ôेत्रमा अन्य भागको तुलनामा पानी बग्ने भाग राम्रो नभएकाले पनि बढी उप्कीने गरेको बताए । पहिले सानो र मध्यम खालका जहाजको मात्र भार थेग्नेगरि  बनाईएको धावनमार्ग विग्रिनुको अर्को कारण अहिले ठुला बोइङ  र एयरबस ३४० जस्ता जहाज एकैपटक अवतरण गर्नुपर्ने बाध्यताले पनि विमानस्थलमा अहिले यो समस्या आइलागेको उनले बताए । 
करिब ४ दशक पुरानो धावनमार्ग बोइङ ७५७ सम्मको जहाजका लागि बनाइएको थियो ।  त्यतिबेला अन्र्तर्राष्ट्रिय उडान गर्ने जहाजको उडान र अवतरणँ दैकि ७÷८ मात्र हुन्थ्यो । अहिले यस विमानस्थलमा दैनिक करिब ३ सय जहाज ओहोर दोहोर गर्दछन त्यसैले यस्तो समस्या देखिएको विमानस्थल  कार्यालयको भनाई छ । आन्तरिक र बाह्य गरी दैनिक करिब ३ सय उडान र अवतरण  हुने विमानस्थलको धावनमार्ग मर्मत तथा निर्माणको जिम्मा पछिल्लो पटक चीनीया“ कम्पनी सिआरइसी र नेपाली टुन्डी कन्स्ट्रक्सनले पाएका थिए । वार्षिक १० लाख पर्यटक भित्राउने अभियानकासाथ मनाईएको पर्यटन वर्ष २०११ को तयारीकालागि सन् २०१० को मध्यदेखि ठ्याक्कै  एक वर्È लगाएर ती कम्पनीले धावनमार्ग बढाएर कालोपत्रे गरेका थिए । त्यसपछि अहिले एक सातामा ५ पटकसम्म धावनमार्गको पिच उप्कीएको थियो । 

पाँचौ पटक उप्कियो विमानस्थलको कालोपत्रे

मधुजंग पाण्डे÷राजधानी
काठमाडांै, ३२ साउन
त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय  विमानस्थलको धावन मार्गको कालोपत्रे (पिच) फेरि उप्किएको छ । धावन मार्गको पिच उक्किएकै कारण शुक्रबार एक घन्टा विमानस्थलको सबै उडान अवतरण ठप्प भएको थियो । दिउँसो दुई बजेबाट मर्मतका लागि बन्द गरिएको विमानस्थल ३ बजेपछि मात्र पूर्ण रूपले सञ्चालन गर्ने प्रयास भएको थियो । त्यसको केही समयपछि आएको भारि वर्Èाका कारण पुनः केहीबेर हवाई उडान प्रभावित भएको थियो ।
सो समय अन्तर्राष्ट्रि उडानमा सञ्चालित विभिन्न गन्तव्यबाट आउँदै गरेका केही जहाजलाई बीच आकाशबाटै डाइभर्ट गरिएको थियो भने करिब आधा दर्जन विमान निकैबेर आकाशमा होल्ड गर्न बाध्य भएका थिए । शुक्रबार पनि धावन मार्गको सी र डी इन्टरसेक्सन बीच भागको कालोपत्रे उक्किएको देखिएपछि तत्काल सबै उडान बन्द गरेर मर्मत गरेको विमानस्थल कार्यालयले जनाएको छ ।  १० दिनमा पाँच पटकसम्म भत्किएर धेरै पटक हवाई उडान प्रभावित भएको यस विमानस्थलमा गत आइतबार पनि कालोपत्रे उक्किँदा  ४५ मिनेट उडान ठप्प भएको थियो । नियमित चेकजा“चको क्रममा धावनमार्गको मध्य भागमा सामान्य पिच उक्किएको देखिएपछि आधा घन्टा सबै उडान र अवतरण बन्द गरेर मर्मत गरेको  विमानस्थल कार्यालले जनाएको छ । सो समय चीनको कुन्मिङबाट आउँदै गरेको चाइना इस्टर्न एयरलाइन्स र नया“ दिल्लीबाट आएको जेट एयरवेजलाई धेरै बेर आकाशमै होल्ड गराइएको थियो । यसैगरी भुटानको पारो विमानस्थलबाट आउँदै गरेको डुक एयरको जहाजलाई अन्यन्त्र डाइभर्ट गरिएको थियो । त्यसबेला आन्तरिक उडानतर्फका सबै विमानलाई नजिकैको विमानस्थलमा अवतरण गर्न निर्देशन गरिएको थियो । सो समय आन्तरिक उडानतर्फ बुद्ध, यति, सिम्रिकलगायतका जहाज र विभिन्न कम्पनीका हेलिकोप्टर गरी करिब एक दर्जन उडान प्रभावित भएका  थिए । विमानस्थल कार्यालयका महाप्रबन्धक दिनेश श्रेष्ठले नियमित चेकजाँचको क्रममा केही भाग उक्किएको देखिएपछि तत्काल मर्मत गरिएको बताए ।  एउटा मात्र धावनमार्ग भएकाले राम्रोसँग मर्मत गर्ने समय नभएकाले सामान्य रूपमा मात्र गर्नुपर्ने बाध्यता रहेको उनले बताए । हरेक वर्ष वर्षाद्को समय यस्तै समस्या आइपर्ने जानकारी गराउँदै महाप्रबन्धक श्रेष्ठले भने, ‘अहिले हामीसँग अन्तर्राष्ट्रिय हवाई उडान सञ्चालन गर्ने एउटा मात्र धावन मार्ग भएकाले बिग्रिएको समय कुनै अर्को विकल्प नभएपछि बाध्यवश केही समय उडान रोक्नुपरेको हो ।’ उनले अवतरण र उडान गर्ने क्रममा जहाज धावनमार्गमा गुड्दा केही अप्ठ्यारो पर्न सक्ने सम्भावनालाई मध्यनजर गर्दै आफूहरूले सुरक्षाको दृष्टिले केहीबेर नियमित उडान बन्द गरेर बिग्रिएको धावनमार्ग मर्मत गरेको बताए । विमानस्थलको धावनमार्ग मर्मत गरेको एक साता नबित्दै पुनः अर्को ठाउँमा त्यस्तै समस्या देखिएपछि विमानस्थलका सबै उडान तथा अवतरण प्रभावित भएको हो ।  यसअघि पनि धेरै पटक विमानस्थलमा धावन मार्ग भासिने र राडार मेसिन बिग्रिने समस्या थियो । सोही समस्यालाई तत्काल सुधार्न अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले एक महिनाअघि नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणलाई निर्देशन दिए पनि अझैसम्म विमानस्थलमा सुधार हुन सकेको छैन । वर्षाको समय विमानस्थलमा बारम्बार धावन मार्गको कालोपत्रे (पिच ) उक्किने र भासिने समस्या देखिएपछि विशेष चासो राखेको अख्तियारको अनुगमन टोलीले गत बुधबार पनि विमानस्थलको धावनमार्ग निरीक्षण गरेर फर्किएको थियो । त्यसबेला अख्तियारका सह सचिव विश्वराज कोइरालाको नेतृत्वमा गएको अनुगमन टोलीले विमानस्थलभित्र हाल भइरहेका सबै गतिविधिका बारेमा जानकारी लिएर फर्किएको थियो । सन् १९६५ मा निर्माण भएको र सन् २०१० मा २७ करोड रुपैयाँको लगानीमा पुनर्निर्माण भएको धावनमार्ग उक्किने समस्या अहिले दक्षिणी भागमा बढी देखिएको विमानस्थल कार्यालयले जनाएको छ । आन्तरिक र बाह्य गरी दैनिक करिब ३ सय उडान र अवतरण  हुने विमानस्थलको धावन मार्ग मर्मत तथा निर्माणको जिम्मा पछिल्लो पटक चिनिया“ कम्पनी सीआरईसी र नेपाली टुन्डी कन्स्ट्रक्सनले पाएका थिए । वार्षिक १० लाख पर्यटक भिœयाउने अभियानका साथ मनाइएको पर्यटन वर्ष २०११ को तयारीका लागि सन् २०१० को मध्यदेखि ठ्याक्कै  एक वर्È लगाएर ती कम्पनीले धावनमार्ग बढाएर कालोपत्रे गरेका थिए । त्यसपछि अहिले १० दिनमा पाँच पटकभन्दा बढी धावनमार्गको पिच उकिन थालेको छ ।

४५ मिनेट जहाज होल्ड गर्दा एकपटकमा ४ लाख ९० हजार घाटा

मधुजंग पाण्डे÷राजधानी
काठमाडौ, २९ साउन
विभिन्न कम्पनीका वायुसेवा सञ्चालकहरुले त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा अवतरण गर्न नपाएको जहाज ४५ मिनेट आकासमा होल्ड गर्नुपर्दा एकपटकमा ४ लाख ९० हजार रुपैयाँसम्मको अनावस्यक घाटा बेहोर्नुपरेको बताएका छन । उनीहरुले अहिले अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको धावनमार्ग बिग्रिएका कारण दैनिकजसो मर्मत गर्न भन्दै गरिएको उडान अवरोधले ४५ मिनेटसम्म जहाज आकसमै होल्ड गर्नुपर्दा एकपटकमा नै यतिधेरै अनावस्यक घाटा बेहोर्नुपरेको बताएका हुन ।
हरेक वर्ष बर्षाद्को समय अन्तर्राष्ट्रिय जहाज उडान र अवतरण गर्ने विमानस्थल भित्रको एक मात्र धावनमार्गको कालोपत्रे उप्किने र भासिने क्रम बढेपछि मर्मत गर्ने क्रममा आन्तरिक र बाह्य उडान ठप्प हुनुकासाथै विभिन्न गन्तब्यबाट आउँदै गरेका जहाजलाई धेरै समय आकासमै होल्ड गर्नुपरेकाले आफुहरुले अनावस्यक ठुलो घाटा बेहोर्नुपरेको उनीहरुको गुनासो छ ।
वायुसेवा सञ्चालक संघ नेपाल (आयोन) का महासचिव एवं फिस्टेल एयरका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत सुमन पाण्डेले विभिन्न गन्तव्यबाट विमानस्थलमा ल्याण्ड गर्न आउँदैगरेको ठुला बोइङ जहाजलाई ४५ मिनेट आकासमा होल्ड गर्दा ४ लाख ९० हजार रुपैयाँ (५ हजार डलर) को थप इन्धन खर्च हुने बताए । यसैगरि आन्तरिक उडानमा सञ्चालित १६ र १७ सिट क्षमताको डोर्नियर जहाज ४५ मिनेटसम्म आकासमा होल्ड गर्नुपर्दा १ लाख १७ हजार ६ सय रुपैयाँ ( १२ सय डलर) बढी खर्च हुने जानकारी गराउँदै पाण्डेले भने, ‘ डाइभर्ट गर्नुपर्दाको खर्च धेरै बढी छ ’ । उनले सो बढी खर्च तोकिएको नियमित समय भन्दा धेरै समय उड्दा इन्धन र अप्रेशन कस्टबापतको भएको बताए । लामो समयसम्म विमानस्थलमा समस्या भएको बेला आन्तरिक उडानमा सञ्चालित अधिकाँश जहाज जुन ठाउँबाट आएको हो सोही तर्फ डाइभर्ट हुने गरेको बताउँदै उनले ठुलो जहाज एकपटक डाइभर्ट हुँदा सास्ती निकै गम्भिर प्रकृतिको हुने जानकारी दिए । अवतरण गर्न आएको जहाज एक्कासी धेरैबेर आकासमै होल्ड गर्नु पर्दाको अवस्था र अन्य ठाउँमा अवतरण गर्न फर्किनुपर्दा बेहोनुपर्ने आर्थिक घाटा भन्दा विमानभित्रका यात्रुले भोग्नुपरेको त्रास थप जटिल हुने उनले बताए ।  उनले विमानस्थलभित्र बारम्बार भइरहने यस्ता उडान प्रभावित हुने घटनाप्रति सम्बन्धीत निकाएले बेलैमा  दिर्घकालिन सुधारको उपाए नअपनाए विभिन्न मुलुकबाट नेपाल उडान भर्न आएका जहाज पुनः उतै जानसक्ने बताए । उनले अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलभित्रको यस्ता गतिविधीले आन्तरिक उडान भर्दै आएका विभिन्न कम्पनीका विमानले पनि अनावस्यक धेरै घाटा बेहोदै आइरहेको बताए । 
मलेसियन वायुसेवा कम्पनी एयर एसिया एक्स को नेपाल स्थित आधिकारीक जिएसए इन्सेन्टीभ टुर्स एण्ड ट्राभलका कार्यकारी अध्यÔ हरिमान लामाले मुलुकको एकमात्र अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको रनवे विग्रिएर पटक पटक जहाज अकासमा होल्ड गर्नु र अन्य ठाउँमा डाइभर्ट गर्नुपर्ने बाध्यात्मक अवस्था एकदमै दुःखद भएको बताए । उनले अन्तर्राष्ट्रिय उडानमा सञ्चालित जहाजको उड्ने र अवतरण गर्ने समय निश्चित हुन्छ । जस्तोसुकै परिस्थितीमा पनि उनीहरुले आफ्नो नियमित उडान समय तलमाथी गर्न चाँहदैनन भन्दै उनले विमानस्थलको धावनमार्ग बिग्रिनुसँग मुलुककै प्रतिष्ठा गाँसिएको बताए ।  आइतबार र सोमबार धावन मार्गको कालोपत्रे (पिच) मर्मत गर्ने समय एयर एसियाको विमानलाई कुनै असर नपरेपनि अन्यले भोग्नुपरेको सास्ती एकदमै जटिल भएको बताए । सो समस्या समाधानको  दिर्घकालिन उपाए अपनाउन नागरिक उड्डयन प्राधिकरण र सरकारले तत्काल प्रयास थाल्नुपर्ने उनको भनाई छ । अहिलेसम्म धेरै पटक विमानस्थलमा धावनमार्ग भासिने, कालोपत्रे उप्कीने र राडार मेसिन बिग्रिने लगायतका समस्या समाधान हुनुको सट्टा झन थपिने क्रम जारी छ । त्यस्ता समस्यालाई तत्काल सुधार्न अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले एक महिनाअघि नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणलाई निर्देशन दिए पनि अझैसम्म विमानस्थलमा सुधार हुन नसकेको उनीहरुको भनाई छ । विमानस्थल कार्यालयले वर्षाका कारण अन्तर्राष्ट्रिय जहाज उडान र अवतरण गर्ने विमानस्थलभित्रको एक मात्र धावनमार्गको कालोपत्रे उप्किएपछि मर्मत गर्ने क्रममा केही समय हवाई उडान प्रभावित भएको बताउँदै आएको छ ।

आन्तरिक हवाई भाडा बढ्ने ,अब धनगढी जान १० हजार ५ सय ९०तिर्नुपर्ने

मधुजंग पाण्डे÷राजधानी
काठमाडौ, २८ साउन
नेपाल आयल निगमले इन्धनको मुल्य बृद्धि गरेपछि वायुसेवा सन्चालक संघ नेपाल (आयोन) ले आन्तरिक हवाई भाडा बढाएको छ । आयल निगमले गत शनिबार मध्य रातीबाट लागु हुनेगरि हवाइ इन्धनको मुल्य बढाएको थियो । सोही मुल्य बृद्धि पछि निजी वायुसेवा सञ्चालक कम्पनीहरुको छाता संस्था संघले हवाई भाडा बढाउने निर्णय गरेको थियो । संघले आगामी  ३१ साउनदेखि लागु हुनेगरि  हवाई भाडामा समावेश हुने इन्धन वापतको शुल्क बढाउने निर्णय गरेको हो । 
नयाँ बृद्धि भएको भाडा स्वीकृतीका लागि नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणलाई सोमबार पत्र पठाइएको संघले जनाएको छ । संघका कार्यकारी निर्देशक कमलेशकुमार बर्माले सोमबार विहानै प्राधिकरणमा नयाँ भाडा बृद्धिको जानकारी पत्र दर्ता गरेको बताए । उनले ४८ घण्टाभित्र दर्ता भएको सो पत्रका बारेमा प्राधिकरणले कुनै प्रतिक्रियाको जानकारी दिएन भने स्वत लागु हुने प्रावधान रहेको बताए । हाल इन्धनको मुल्य बृद्धि भएपछि स्वचालित रुपमा हवाई भाडा समायोजन गर्न सकिने प्रावधान अनुरुप संघले यस्तो निणर्य गरेको  जानकारी दिँदै कार्यकारी निर्देशक बर्माले भने, ‘ हामीले पठाएको नयाँ भाडा बृद्धिको विषयमा सरकारले केही निर्देशन दिएको खण्डमा मात्र संघले सोही बमोजिम निणर्य गर्ने छ ’ ।   उनले निजी वायुसेवा कम्पनीले भाडा बढाउँदा प्राधिकरणलाई ४८ घण्टा अघि नै जानकारी गराउनुपर्ने नियम रहेकाले बेलैमा प्राधिकरणलाई जानकारी गराईएको बताए । संघको निर्णय अनुसार अब सबैभन्दा बढी धनगढी रुटमा प्रतियात्रु हवाई भाडा ३ सय ८५ रुपैया“ बुझाउनुपर्ने  हुन्छ । यसैगरि नेपालगञ्जका लागि २ सय ९० रुपैया“, भद्रपुरकालागि २ सय ७५, विराटनगरकालागि  २ सय ३० र भैरहवाका लागि २ सय ५ रुपैया“ इन्धन वापतको शुल्कमा बढ्ने छ । यसैगरि पर्वतीय उडानमा ३ सय ७५ रुपैया“ बढेको उनले जानकारी दिए । न्यूनतम १ सय १० देखि अधिकतम ३ सय ८५ रुपैया“सम्म ङ्खयुल सरचार्ज बढाउने निर्णय भएको जानकारी गराउँदै उनले भने, ‘सबै आन्तरिक वायुसेवाले आगामी बिहीबार देखि नया“ भाडा दरमा उडान भर्ने छन’ । यसअघि  सरकारले हवाई इन्धनमा प्रतिलिटर ४ रुपैया“सम्म तलमाथि भए वायुसेवा सञ्चालकलाई हवाई भाडा सोही अनुपातमा घटबढ गर्न दिने निर्णय गरेको थियो।  नयाँ बृद्धि भएको भाडा अनुसार पोखरामाकालागि  १ सय ६५, जनकपुरकालागि  १ सय ५०, भरतपुरमा १ सय ३० र सिमराकालागि १ सय १० रुपैया“ बढी भाडा बुझाउनुपर्ने भएको छ ।
संघले बढाएको नया“ भाड दर अनुसार अब काठमाडौंबाट सबैभन्दा नजिक (करिब १५ मिनेट) हवाई दुरीमा रहेको सिमरा जान २ हजार ८ सय रुपैया“ लाग्छ ।  यसैगरि सबैभन्दा टाढा (१ घन्टा २० मिनेट) दुरीको धनगढी जान १० हजार ५ सय ९० रुपैया“ तिर्नुपर्छ। यी सबै भाडा दर करसहित हुन्। यि सबै भाडा नर्मल नै भएको संघले जनाएको छ।  आगामी बुधबारसम्मका लागि भने सिमरा जान २ हजार ६ सय ९० र धनगढीका लागि १० हजार २ सय ५ रुपैया“ मै उडान गर्न पाइन्छ ।  अब बुद्ध एयरबाट माउन्टेन ङ्खलाइटका लागि प्रति यात्रु ९ हजार ३ सय ६५, काठमाडौबाट भरतपुर जान ३ हजार ३ सय, पोखरा जान  ४ हजार ५ सय ५० र  विराटनगर ओहोरदोहोर गर्न ६ हजार ३ सय ३५ रुपैयाँ तिर्नुपर्छ ।  यसैगरि जनकपुरकालागि ३ हजार ८ सय ५५, तुम्लिङटारकालागि ४ हजार ८ सय ६९, भैरहवा ५ हजार ६ सय २०, नेपालगञ्ज ७ हजार ८ सय ५० र भद्रपुरका लागि ७ हजार २ सय १० रुपैया“ तिर्नुपर्छ। 
प्राधिकरणले २०६७ मा हवाई भाडादर पुनरावलोकन गरी माथिल्लो र तल्लो सिमा दर परिवर्तन गरेयता हरेक वर्È आयल निगमद्धारा हवाई इन्धनको भाउ बृद्धि गरेपछि जहाज उडान मंहगो हुदै गएको छ । आयल निगमले शनिवार आन्तरिक तर्फ हवाई इन्धनको मुल्य १० रुपैया“ बृद्धि गरी प्रतिलिटिर १ सय ३० रुपैया“ पु¥याएको थियो ।  
२०६७ साल अघि धेरै समयको अन्तरालमा मात्र विमान सञ्चालक कम्पनीले भाडा बृद्धि गर्थे । यसै वर्Èदेखी प्राधिकरणले भाडादरबाट इन्धन वापतको शुल्कलाई छुट्टै राखेको हो । अहिले संसोधन गरेर सिमादर परिवर्तन भएपनि इन्धनमा ४ रुपैया“ बृद्धि भएपछि भाडादरमा समायोजन गर्न पाउने व्यवस्था छ । पछिल्लोपटक २०१२ सेप्टेम्बर ५ मा विमानकम्पनीले इन्धन शुल्क बढाएको थियो । विमान सञ्चालक कम्पनीका अनुसार उडान सेवामा कुल सन्चालन खर्चको ५० प्रतिशत इन्धनको शुल्क पर्ने गर्छ । जसमा थोरै मात्र नाफा हुने भएकाले भाडादर बढाउनै पर्ने विमान सञ्चालक व्यवसायीहरुको भनाई छ ।  उनीहरुले दशैंरतिहार र पर्यटकीय सिजनमा मात्र आन्तरिक उडानबाट आम्दानी राम्रो हुनेगरेको र अन्य समय घाटामै जहाज सञ्चालन गर्नुपर्ने बाध्यता रहेको बताएका छन ।   प्राधिकरणले निर्धारण गरेको नया“ सीमा अनुसार विराटनगरका लागि न्युनत हवाई भाडा २ हजार १० रुपैया“ र इन्धन शुल्क १ हजार ८ सय ५० रहेको छ । यसैगरि अधिकतम सीमाअन्तर्गत हवाई भाडा ३ हजार ५ सय ७३ रुपैया“ र इन्धन शुल्क लिन पाउँछन् । यसैगरि भैरहवाका लागि न्युनतम सीमाअन्तर्गत १ हजार ७ सय २३ मा र इन्धन शुल्कबापत १ हजार ६ सय ५० रुपैया“ जोडिने छ । अधिकतम सीमाअन्तर्गत ३ हजार ६३ रुपैयाँमा इन्धन शुल्क जोडेर टिकट बेच्न पाउने अधिकार कम्पनीले पाएका छन् । त्यस्तै नेपालगञ्जका लागि न्यूनतम भाडा २ हजार ७ सय २८ र इन्धन शुल्क २ हजार ३ सय ५०  रुपैया“ र बढीमा ४ हजार ४९ रुपैया“ इन्धन शुल्क लिन पाउने व्यवस्था छ । सोही सीमाभित्र रहेर मात्र हरेक विमान कम्पनीले आङ्खनो कम्पनीको खर्च उठ्ने गरी भाडादरमा परिवर्तन गर्न पाउने प्रावधान छ । यसैगरि काठमाडौबाट पोखराका लागि न्यूनतम १ हजार ३ सय २८ हवाई भाडामा इन्धन मूल्य १ हजार ३ सय ५० रुपैया“ र बढीमा २ हजार ३ सय ६१ रुपैया“मा इन्धनबापतको शुल्क लिन सकिनेछ । सिमराका लागि ९ सय इन्धन शुल्कमा न्यूनतम हवाई भाडा ७ सय ५४ र बढीमा १ हजार ३ सय ४० रुपैया“को सीमा तोकिएको छ ।  आयल निगमले हवाई इन्धन मूल्यमा प्रतिलिटर ८ दशमलव ३३ प्रतिशतले वृद्धि गरेपछि निजी वायुसेवा सञ्चालक कम्पनीहरुले पनि करिब त्यति नै प्रतिशतसम्म ङ्खयुल सरचार्ज बढाउने निर्णय गरेका हुन् ।

फेरि उप्कियो विमानस्थलको कालोपत्रे,उडान १ घन्टा ठप्प

मधुजंग पाण्डे÷राजधानी
काठमाडौं, २७ साउन
त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको धावनमार्ग बिग्रिएका कारण विमानस्थलबाट सञ्चालन हुने सबै हवाई उडान प्रभावित भएको छ । धावनमार्गको कालोपत्रे (पिच) उप्किएका कारण आइतबार दिउँसो करिब एक घन्टा आन्तरिक र बाह्य हवाई उडान ठप्प भएको थियो । दिउँसो २.४० देखि पौने ४ बजेसम्म विमानस्थलबाट सञ्चालन हुने आन्तरिक र बाह्य दुवै हवाई उडान ठप्प भएको थियो । जहाज गुड्नै नसक्ने गरी धावन मार्गको ठाउँ–ठाउँमा उप्किएपछि तत्काल टालेर ३.४५ बजेदेखि बल्ल सबै उडान सुरु भएको थियो ।
सो समय विमानस्थलमा अवतरण हुन आएका केही अन्तर्राष्ट्रिय विमानबीच आकासबाटै अन्यत्र डाइभर्ट भएका थिए भने अधिकांश विमान धेरै समय आकासमै होल्ड गर्न बाध्य भएका थिए । यसैगरी त्यस बेला आन्तरिक उडानतर्फका सबै विमानलाई नजिकैको विमानस्थलमा अवतरण गर्न निर्देशन गरिएको थियो । त्यसबेला एयर इन्डिया, एयर अरेबिया, जेट एयरबेजलगायत करिब आधा दर्जन अन्तर्राष्ट्रिय विमान काठमाडौंमा अवतरण गर्न नपाएपछि अन्यत्र डाइभर्ट भएका थिए । केहीले भने धेरैबेर आकासमै जहाज होल्ड गरेका थिए । सो समय आन्तरिक उडानतर्फ बुद्ध, यतीलगायत विभिन्न कम्पनीका हेलिकोप्टर गरी करिब एक दर्जन उडान प्रभावित भएको थियो ।
शनिबार रातभर परेको भारी वर्षाका कारण अन्तर्राष्ट्रिय जहाज उडान र अवतरण गर्ने विमानस्थलभित्रको एक मात्र धावनमार्गको कालोपत्रे उप्किएपछि मर्मत गर्ने क्रममा केही समय हवाई उडान प्रभावित भएको विमानस्थल कार्यालयले जनाएको छ ।
अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल कार्यालयका महाप्रबन्धक दिनेश श्रेष्ठले भारी वर्षाका कारण धावनमार्ग बिग्रिएर मर्मत गर्ने क्रममा एक घन्डा उडान प्रभावित भएको बताए । उनले विमानस्थल भित्रको एक मात्र धावनमार्गको एक मिटर लम्बाईको माथिल्लो एक पत्र पिच उप्किएको देखेपछि सुरक्षाको दृष्टिले एक घन्टा सबै उडान बन्द गरी तत्काल मर्मत कार्य सम्पन्न गरेको बताए ।
हरेक वर्ष वर्षात्को समयमा यस्तै समस्या आइपर्ने जानकारी गराउँदै महाप्रबन्धक श्रेष्ठले राजधानीसँग भने, ‘अहिले हामीसँग अन्तर्राष्ट्रिय हवाई उडान सञ्चालन गर्ने एउटा मात्र धावनमार्ग भएकाले बिग्रिएको समय कुनै अर्को विकल्प नभएपछि बाध्यवस केही समय उडान रोक्नु परेको हो ।’ उनले अवतरण र उडान गर्ने क्रममा जहाज धावनमार्गमा गुड्दा केही अप्ठ्यारो पर्न सक्ने सम्भावनालाई मध्यनजर गर्दै आपूmहरूले सुरक्षाको दृष्टिले केहीबेर नियमित उडान बन्द गरेर बिग्रिएको धावनमार्ग मर्मत गरेको बताए । उनले मर्मतका बेला अन्य कुनै विकल्प भइदिएको भए नियमित उडान प्रभावित नहुने दाबी गरे । 
आइतबार विमानस्थलको अन्तर्राष्ट्रियतर्फको दक्षिणी भागको धावनमार्गको पिच उप्किएको थियो । त्यसबेला आन्तरिक उडानबाट काठमाडौंतर्फ आउँदै गरेका विभिन्न कम्पनीका जहाजलाई पोखरा र विराटनगर डाइभर्ट गरिएको थियो । एक घन्टाको मर्मत कार्य सकिएपछि विमानस्थलका सबै उडान पूर्ण रूपले सञ्चालनमा आएको उनले जानकारी गराए ।
यसअघि पनि धेरै पटक विमानस्थलमा धावनमार्ग भासिने र राडार मेसिन बिग्रिने समस्या थियो । सोही समस्यालाई तत्काल सुधार्न अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले एक महिनाअघि नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणलाई निर्देशन दिए पनि अझैसम्म विमानस्थलमा सुधार हुन सकेको छैन ।
 यसअघि गत १८ र २१ साउनमा पनि धावनमार्गको पिज उप्किएर करिब एक घन्टासम्म उडान प्रभावित भएको थियो । भारी वर्षा र त्यसपछि चर्को घामसँगै जहाजको घर्षण एवं भार थेग्न नसकेर धावन मार्गको पिच उप्किएको विमानस्थल कार्यालयले बताउँदै आएको छ । विमानस्थल कार्यालयका महाप्रबन्धक श्रेष्ठले अहिले दैनिक साढे २ सय जहाज अवतरण र उडान हुने बताए । उनले पर्यटकीय मौसममा साना ठूला गरी दैनिक करिब ४ सय उडान अवतरण हुने जानकारी दिए ।

पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल र जहाजलाई चीनको १८ अर्ब

मधुजंग पाण्डे÷राजधानी
काठमाडौं, २२ साउन 
पोखरा Ôेत्रीय अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निर्माण र नेपाल वायुसेवा निगमलाई ६ जहाज खरिद गर्न चीनले आवश्यक ऋण दिने भएको छ । पोखरामा Ôेत्रीय अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निर्माण गर्न करिब साढे १५ अर्ब र ६ जहाज खरिद गर्न ३ अर्ब रुपैया“ आवश्यक पर्छ।
यी दुवै परियोजनामा ऋण लगानी गर्न चीनको एक्सपोर्ट–इम्पोर्ट (एक्जिम) बैंक तयार भएको हो। ऋण लगानीसम्बन्धमा सरकारका उच्च अधिकारीहरु, चिनिया“ एक्जिम बैंकका अधिकारी, काठमाडौंस्थित चिनिया“ दूतावासका अधिकारीबीच मंगलबार छलफल भएको हो । सो छलफलमा संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयका सह सचिव रञ्जनकृष्ण अर्याल, नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणका महानिर्देशक रतीशचन्द्रलाल सुमन र नेपाल वायुसेवा निगमका महाप्रबन्धक मदन खरेल सहभागी थिए । त्यसैगरी, चिनिया“ एक्जिम बैंककी नायब महाप्रबन्धक लि डानसहितका अधिकारी, चिनिया“ दूतावासका अधिकारी पनि सहभागी थिए।
‘चिनिया“ पÔले विमानस्थल बनाउने र जहाज खरिद गर्ने हाम्रा दुई परियोजनामा आवश्यक ऋण दिन तयार रहेको बताए ’ छलफलमा सहभागी एक अधिकारीले भने, ‘यसका लागि चिनिया“ पÔले आगामी पुस १६ भित्र नेपालतर्फको सम्पूर्ण प्रक्रियागत काम पूरा गर्नुपर्ने सर्त राखेको छ।’
उड्डयन प्राधिकरणको लागत अनुमानअनुसारै पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निर्माण गर्न ऋण दिन एक्जिम बैंक तयार रहेको ती अधिकारीले बताए। यता आन्तरिक उडानका लागि ६ जहाज खरिद गर्न भने २०६९ कात्तिक १७ मा निगम र चिनिया“ जहाज निर्माता कम्पनी एभिएसन इन्डस्ट्री कर्पोरेसन अफ चाइना (एभिक) होल्डिङसका उच्च अधिकारीबीच ३ करोड ५० लाख अमेरिकी डलर (त्यसबेलाको ३ अर्ब १ करोड रुपैया“) मा ६ वटा जहाज किन्ने सहमति भएको थियो।
त्यसयता जहाज खरिदमात्र नभई पोखरा विमानस्थलसम्बन्धी सबै काम अगाडि बढ्न सकेको थिएन। पछिल्लो पटक चीन आफैंले यी दुई परियोजनामा चासो दिएपछि फेरि प्रक्रिया अगाडि बढेको हो। चिनिया“ एक्जिम बैंकका अधिकारी यिनै विÈयमा छलफल गर्न केही दिनदेखि काठमाडौंमा बसिरहेका छन्।
विमानस्थल निर्माण गर्न प्राधिकरणले आह्वान गरेको टेन्डरमा सबैभन्दा सस्तो कबोल गरेको चाइना सिएएमसी कम्पनी आधा सस्तोमै विमानस्थल बनाउन यसअघि नै सहमत भइसकेको छ । सुरुमा २८ अर्ब ६ करोड रुपैया“मा विमानस्थल निर्माण गर्ने गरी टेन्डर जितेको सिएएमसीले व्यापक विरोध र दबाबपछि १५ अर्ब २७ करोड २० लाख रुपैया“मा विमानस्थल निर्माण गर्न सहमति जनाएको थियो।
पोखरा विमानस्थल निर्माण गर्न सिएएमसीले गत साता नेपाललाई बुझाएको सम्भाव्यता अध्ययन प्रतिवेदन अहिले प्राधिकरणले अध्ययन गरिरहेको छ। त्यसमा यताबाट आवश्यक संशोधन वा सुझाव राख्नुपर्ने भएका कारण मंगलबार भएको छलफलमा कुनै सहमति भने हुन सकेन।
प्राधिकरणले पोखरामा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निर्माण गर्न २०६८ चैतमा आह्वान गरेको टेन्डरमा चीनका तीन कम्पनी चाइना सिएएमसी कम्पनी लिमिटेड, चाइना वाटर एन्ड इलेक्ट्रीक कम्पनी र सिनो हाइड्रोमात्र योग्य भएका थिए। तीमध्ये सिएएमसीले सबैभन्दा सस्तो प्रस्ताव गरेको थियो। उसले ३० करोड ५० लाख अमेरिकी डलर (त्यसबेलाको २७ अर्ब रुपैया“) लागतमा सो विमानस्थल निर्माण गर्ने प्रस्ताव हालेको थियो।
प्राधिकरणले भने १६ करोड ६० लाख डलर (त्यसबेलाको १२ अर्ब रुपैया“) मा विमानस्थल निर्माण गर्ने अुनमान गरेको थियो। प्राधिकरणले आङ्खनै परामर्शदाता कम्पनीबाट गरेको लागत अनुमान १४ करोड ७० लाख डलर (११ अर्ब ७६ करोड रुपैया“) थियो।
अर्थ मन्त्रालयले चीनको एक्जिम बैंकबाट लिने सहुलियत ऋणलाई प्राधिकरणले ८ प्रतिशत ब्याजदरमा लिएर विमानस्थल निर्माण गर्न लागेको हो। चिनिया“ एक्जिम बैंकबाट ऋण लिने भएका कारण विमानस्थल बनाउन चिनिया“ ठेकेदार कम्पनीबाहेक अµ सहभागी हुन नपाउने चीनको सर्त थियो।
यता निगमको आन्तरिक उडानका लागि खरिद गर्न लागिएको ६ जहाजमध्ये ५८ सिट Ôमताको ‘एमए–६०’ मोडेलका दुई र १९ सिटयुक्त ‘वाई १२–ई’ मोडेलका चार जहाज हुन्। तीमध्ये एउटा एमए–६० र एउटा वाई १२–ई अनुदानमा तथा बा“की एउटा एमए–६० र तीनवटा वाई १२–ई सहुलियत ऋण्ँमा दिन चीन सहमत भइसकेको छ।
चिनिया“ टोलीले ६ जहाजलाई ४ करोड २० लाख डलरभन्दा कममा नदिने अडान लिए पनि निगम अधिकारीहµले भाउ घटाउनैपर्ने अडान लिएपछि चिनिया“ टोली ७० लाख डलर घटेर ३ करोड ५० लाख डलरमा जहाज दिन सहमत भएका थिए।
एमए–६० मोडेलका जहाजलाई माउन्टेन ङ्खलाइटदेखि पोखरा, भैरहवा, विराटनगर, धनगढी, नेपालगन्ज, लगायत सहरी भेगका विमानस्थल तथा वाई १२–ईलाई दुर्गम भेगका उडाउने निगमको योजना छ।
एभिक होल्डिङसले आङ्खना जहाज नेपाली आकासमा उडाउन मिल्नेरनमिल्ने प्राविधिक परीÔण्ँका लागि प्राधिकरणमा निवेदन दिनुपर्छ। प्राधिकरणबाट अनुमति पाएपछि मात्र सरकारले चिनिया“ एक्जिम बैंकस“ग ऋण तथा अनुदान सम्झौता गर्ने बताईएको छ ।

अदालतको निणर्यले बोर्डको समस्या थप अन्योलमा

काठमाडौ, २२ साउन–पुनरावेदन अदालत पाटनले नेपाल पर्यटन बोर्डमा सुवास निरौलालाई कायम मुकायम प्रमुख कार्यकारी अधिकृतको जिम्मेवारी दिने निर्णय कार्यान्वयन नगर्न अन्तरिम आदेश दिएपछि बोर्डको नयाँ नेतृत्व चयन गर्ने कार्य थप अन्योलमा पर्ने भएको छ । यसअघि पनि धेरैपटक सिइओ छनोट गर्ने कार्य एवं प्रक्रियामा समेत बिबाद हुँदै आएको थियो । सो बिबादको विषयलाई लिएर असन्तुष्ट पक्षहरुले सर्बोच्च अदालतमा समेत मुद्दा हालेका थिए । डेढ वर्षदेखि नेतृत्व बिहिन अवस्थामा रहेको बोर्डको नयाँ सिइओ छनोट प्रक्रियामा भइरहेको ढिलाइका कारण उत्पन्न समस्या समाधानको उपाए स्वरुप गत ३१ असारमा बोर्ड सञ्चालन समितिको बैठकको निणर्य अनुसार निरौलालाई कामु सिइओ नियुक्त गरिएको थियो । त्यस निर्णयको बिरोधमा पनि  असन्तुष्ट व्यक्तिहरुले सञ्चालक समितिको निर्णय कानुन विपरीत भएको दाबी गर्दै दायर गरेको रिटउपर पुनरावेदन अदालतले सो आदेश दिएको थियो । 
निजी क्षेत्रका व्यवसायीहरुले पनि अहिले नयाँ नेतृत्व चयन गर्ने कार्यदेखि बोर्डमा पटक पटक भइरहेका बाधा अवरोधका गतिविधीले नयाँ प्रमुख कार्यकारी अधिकृत ( सिइओ) छान्ने काम थप अन्योलमा परेको बताएका छन । उनीहरुले बोर्डमा भइरहेका यस्ता गतिविधीले नयाँ सिइओ छनोट गर्ने कार्य समेत थप लम्बीने बताएका छन ।  नेपाल एसोसियसन अफ टुर एण्ड ट्राभल एजेन्ट्स ( नाट्टा) का प्रथम उपाध्यक्ष मधुसुधन आचार्यले अब बोर्डको काम नियमित तलब भक्ता खाने काम बाहेक अरु केही नहुने बताए । धेरै पटक भइरहेका मुद्दा हाल्ने जस्ता बिबादका कारण आगामी दिनमा बोर्डको दैनिक कार्य सञ्चालनमा समेत प्रभाव गर्ने सम्भावना देखिएको बताउँदै आचार्यले भने, ‘ कामु सिइओ को जिम्मेवारी जसलाई दिएपनि नियमित हुने गतिविधीमा त कुनै बाधा हुने थिएन , अब बोर्डबाट नीतिगत फाइल उडाउने लगायत अन्य प्रशासनिक काम हुनै कठिन छ ’ । 
नयाँ नेतृत्व चयन नभएसम्मकालागि कामुबाटै  तत्कालको समस्या सहजै समाधान हुन्छ भन्नेमा व्यवसायी आशावादी भइरहेको बेलामा अब बोर्डमा थप अन्योल उत्पन्न भएको उनको भनाई छ । उनले बोर्डमा नियमित भइरहेका अवरोधका गतिविधी एवं राजनीतिक हस्तक्षेपका कारण उत्पन्न समस्या समाधान गर्ने उपाए स्वरुप निजी क्षेत्रका विभिन्न संघ संस्थाहरुको सामुहीक भेलाले बोर्डको संरचना नै परिवर्तन गर्न जोड दिईरहेको बताए ।  नेपाल पर्वतारोहण संघ ( एनएमए) का अध्यक्ष जिम्बाजाङबु शेर्पाले पनि  पुनरावेदन अदालतको सो निणर्यले बोर्डमा थप समस्या उत्पन्न भएको बताए । उनले यस्तो समस्याको दीर्घकालिन समाधानको उपाए खोज्न केहीदिन अघि निजी क्षेत्रका विभिन्न संघ संस्थाहरुबीच भएको व्यवसायीक छलफलले बोर्डको संरचना परिवर्तन परिवर्तन गर्नकालागि पर्यटन मन्त्रालयलाई सोमबार मात्र संरचना परिवर्तन गर्न सुझाव दिएको जानकारी गराए । निजी क्षेत्रको सो सुझाव अनुसार अब सरकारले तत्काल निकास दिनुपर्छ बोर्डलाई नेतृत्वबिहिन अवस्थामा धेरै समय राख्नु हुँदैन भन्दै उनले अब बोर्डका कर्मचारीले तलब खाने बाहेक अरु नितिगत  काम गर्न नसक्ने दावी गरे । उनले टान, नाट्टा, पर्वतारोहण संघ, एचआरए, नारा, पाटा नेपाल च्याप्टर लगायतका पर्यटन क्षेत्रसँग सम्बन्धीत विभिन्न संघ संस्थाहरुले संयुक्त रुपमा मन्त्रालयलाई सो सुझाव दिएको जानकारी दिए । उनले अब पर्यटकीय मौसम सुरु हुन लागेकाले सरकार पनि बोर्डको यस्तो अवस्थाप्रति गम्भीर हुनुपर्ने बेला आएको  बताए ।       
विगत लामो समयदेखि नयाँ सिइओ छनोट नभई नेतृत्वबिहिन अवस्थामा रहेको बोर्डमा चर्किएको तिब्र राजनीतिक विवादका कारण अहिलेसम्म सिइओ छनोट कार्य अघि बढ्न नसकेपछि गत ३१ असारमा बोर्ड सञ्चालक समिति बठैकले बोर्डकै निमित्त प्रमुख कार्यकारी अधिकृत एवं बरिष्ठ निर्देशक निरौलालाई कामु सिइओको जिम्मेवारी दिने निर्णय गरेको थियो ।
सो निणर्यको आधारमा  निरौलाले कामु सिइओको जिम्मेवारी लिएका थिए । निरौलाले पाएको सो जिम्मेवारी प्रति असन्तुष्ट रघु विष्टलगायत ५ जनाले बोर्ड सञ्चालक समितिको निर्णय कानुन विपरीत भएको दाबी गर्दै दायर गरेको रिटउपर पुनरावेदन अदालतका न्याधिस सुस्मालता माथेमाको इजलाशले सोमबार सो निर्णय कार्यान्वयन नगर्न निर्देशन दिएको थियो  । सो विषयमा अहिलेसम्म संकृति पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयले केही प्रतिक्रिया दिएको छैन । २०६८ साल १४ कार्तिकमा तत्कालित सिइओ प्रचण्डमान श्रेष्ठको कार्यकाल सकिएपछि अहिलेसम्म विवादकै कारण बोर्ड नेतृत्व बिहिन अवस्थामा गुज्रिरहेको छ ।

निरौलालाई कामु दिने निर्णय कार्यान्वयन नगर्न पुनरावेदन अदालतको आदेश

काठमाडौ, २१ साउन  –पुनरावेदन अदालत पाटनले नेपाल पर्यटन बोर्डमा सुवास निरौलालाई कायम मुकायम प्रमुख कार्यकारी अधिकृतको जिम्मेवारी दिने निर्णय तत्काल कार्यान्वयन नगर्न अन्तरिम आदेश दिएको छ । अदालतका रजिस्टार नृपध्वज निरौलाले सोमबार सो अन्तरिक आदेश दिएको जानकारी दिए ।
विगत लामो समयदेखि नयाँ प्रमुख कार्यकारी अधिकृत ( सिइओ) छनोट नभई नेतृत्वबिहिन अवस्थामा रहेको पर्यटन बोर्डमा चर्किएको तिब्र राजनीतिक विवादका कारण अहिलेसम्म सिइओ छनोट कार्य अघि बढ्न नसकेपछि गत ३१ असारमा बोर्ड सञ्चालक समिति बठैकले बोर्डकै निमित्त प्रमुख कार्यकारी अधिकृत एवं बरिष्ठ निर्देशक निरौलालाई कामु सिइओको जिम्मेवारी दिने निर्णय गरेको थियो ।
सो निणर्यको आधारमा निरौलालाई कामु सिइओको जिम्मेवारी सुम्पीएको थियो । सोही निर्णय अनुसार उनको तलब भक्ता सुविधा  बनाइएर बोर्डबाट रोकिएका काम सञ्चाहन गर्ने प्रयास भएको थियो । अब पुनरावेदन अदालतको सो अन्तरिक आदेशले बोर्डको दैनिक कार्य सञ्चालनको कार्य देखि नयाँ नेतृत्व चयन गर्ने कार्यलाई थप अन्योलमा पुगेको छ । पटक पटक अदालतबाट हुने यस्तो कार्यले बोर्डको नयाँ सिइओ छनोट गर्ने कार्य झन लम्बीने सम्बन्धीत क्षेत्रका सरोकारवालाहरु एवं व्यवसायीहरुले बताएका छन ।  कामु सिइओ भएलगतै निरौलाले २२ जनालाई विभिन्न पदमा नियुत्त गरेको आरोप समेत लागेको  थियो । रघु विष्टलगायत ५ जनाले सञ्चालक समितिको निर्णय कानुन विपरीत भएको दाबी गर्दै दायर गरेको रिटउपर पुनरावेदन अदालतका न्याधिस सुस्मालता माथेमाको इजलाशले सुनुवाईपछि सो निर्णय कार्यान्वयन नगर्न निर्देशन दिएको हो । पर्यटन बोर्ड सञ्चालक समितिका सदस्य धुर्बनारायण श्रेष्ठले पनि आफुले पुनरावेदन अदालतले अन्तरिम आदेश जारी गरेको भन्ने सुनेको बताए । उनले सो आदेशकाबारेमा सबै नहेरिकन अहिले केही प्रतिक्रिया दिन नसकिने बताए । उनले   पुनरावेदन अदालतको सो अन्तरिम आदेश लगायत धेरै पटक भईरहेका यस्ता गतिविधीले बोर्डको दैनिक कार्य सञ्चालन गर्न नै समस्या हुने अवस्था आएको बताए । नयाँ सिइओ छनोट गर्ने विषयलाई लिएर धेरै पटक भइरहेका यस्ता कार्यले बोर्डलाई निकै कमजोर पार्ने उनको भनाई छ ।  संकृति पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयका प्रवक्ता मोहनकृष्ण सापकोटाले अहिले आफुलाई सो विषयमा केही जानकारी नभएको बताए ।

विदेशी लगानीकर्तालाई मजदुरको धम्की

नागरिकका अनुसार
काठमाडौं,२२ साउन  –  एमाले मजदुर संगठनले पार्टीका उपल्लो तहका नेताको हवाला दिँदै  राजधानीको लाजिम्पाटस्थित क्यासिनो सांग्रिलाका विदेशी लगानीकर्तालाई 'जे पनि हुन सक्ने' धम्की दिएका छन्। एमाले मजदुर संगठन नेपाल ट्रेड युनियन महासंघ (जिफन्ट) अन्तर्गत क्यासिनो सांग्रिलास्थित नेपाल स्वतन्त्र होटल, क्यासिनो तथा रेस्टुरेन्ट मजदुर युनियन इकाईले मुख्य लगानीकर्ता डेनियल कङलाई इमेल गरी धम्की दिएको हो। क्यासिनो स्रोतका अनुसार ट्रान्सपोर्ट विभागका कर्मचारी नवराज कार्कीले क्यासिनो गाडीको पेट्रोल चोरी गरेको प्रमाणित भएपछि व्यवस्थापनले उनको वार्षिक पारिश्रमिक वृद्धि (ग्रेड) रोक्न आदेश दिएको थियो। त्यसैको विरुद्ध उत्रिएका कर्मचारी युनियनका अध्यक्ष दिनेश घिमिरेले कार्कीमािथ लागेको आरोप प्रमाणित गर्न चुनौती दिँदै लगानीकर्तालाई धम्की दिएका हुन्। उनले युनियनसम्बद्ध मजदुर कार्कीलाई गरिएको कारबाही तत्काल फिर्ता गर्न पनि माग गरेका छन्। 
नेपालको राजनीतिक पार्टीहरूलाई दबाउन खोजे कुनै पनि समयमा जे पनि हुन सक्ने भन्दै युनियन अध्यक्ष घिमिरेले क्यासिनोका प्रमुख कार्यकारी अधिकृतसमेत रहेका मुख्य लगानीकर्ता कङलाई उनको नेपालभरिको लगानी प्रभावित हुने चेतावनी दिएको उक्त इमेलमा उल्लेख छ।
'अहिले तपाईं के चाहनुहुन्छ? क्यसिनोका निर्देशक बोधविक्रम पाण्डे वा तपाईंको लगानी?,' घिमिरेले धम्कीयुक्त इमेलमा लेखेका छन्, 'तपाईंको प्रतिबद्धता र निर्णयलाई १५ दिन कुर्छु, होइन भने मेरो उपल्लो तहका वरिष्ठ नेताको आदेश पालना गरी उनीहरूको सुझावअनुसार अगाडि बढ्नुपर्छ। सम्भवतः त्यो निर्देशन उपयुक्त हुँदैन।'
क्यासिनोका मलेसियाली लगानीकर्ता कङलाई इमेल गरेर धम्क्याएपछि घटनाले उग्ररूप लिएको हो। इमेलमा घिमिरेले क्यासिनोका निर्देशक पाण्डेलाई १५ दिनभित्र नहटाए 'क्यासिनोभित्रका सबै परिस्थिति, विवाद, तोडफोड इत्यादीलाई बेवास्ता गर्न' उल्लेख गर्दै धम्क्याएका छन्।
'कार्कीलाई कारबाही गरेर तपाईंले निकै ठूलो गल्ती गर्नुभएको छ र त्यसलाई सुधार गर्नुस्,' युनियन अध्यक्ष घिमिरेले प्रमुख कार्यकारी अधिकृत कङलाई लेखेको इमेलमा उल्लेख छ, 'तपाईंसँग अब केवल एकमात्र विकल्प छ। कि क्यासिनोभित्रका सबै परिस्थिति, विवाद, तोडफोडलाई बेवास्ता गर्नुस् वा निर्देशक पाण्डेलाई कामबाट हटाउनुस्।' आफ्नै मजदुरबाट धम्की आएपछि विदेशी लगानीकर्ताले क्यासिनो सांग्रिला नै  बन्द गर्ने चेतावनी दिएका छन्। प्रमुख कार्यकारी अधिकृत कङले क्यासिनो व्यवस्थापनलाई इमेल गरी आवश्यक सावधानी अपनाई धम्कीविरुद्ध प्रहरीमा उजुरी गर्न निर्देशन दिएका छन्।
'हामी धम्कीबाट डराउँदैनौं,' कङले व्यवस्थापनलाई पठाएको इमेलमा उल्लेख छ, 'यदि आवश्यक पर्‍यो भने क्यासिनो नै बन्द गर्छौं।' कङको निर्देशनपछि क्यासिनो व्यवस्थापनले काठमाडौं जिल्ला प्रशासन कार्यालय, बागमती अञ्चल श्रम कार्यालय र श्रम विभागमा धम्कीयुक्त इमेलसहित उजुरी हालेको छ। उक्त धम्कीयुक्त इमेल र कङको निर्देशनको इमेल कपी नागरिकसँग सुरक्षित छ।
'अनियमितता गरेका मजदुरलाई कारबाही गरिएको हो र यो फिर्ता पनि हुँदैन,' क्यासिनो व्यवस्थापनका एक अधिकारीले  भने, 'यदि फिर्ता गर्नैपर्ने अवस्था आयो भने क्यासिनो नै बन्द गर्छौं।'
उता मजदुर युनियनले पनि 'कङलाई पठाएको इमेल र त्यसमा क्यासिनो बन्द गरिदिन्छु भनी फैलाइएको हल्ला झुठो हो र अनावश्यक हल्लाको पछाडि नलाग्न' सम्पूर्ण कर्मचारी–मजदुरलाई आग्रह गरेको सूचना प्रकाशित गरेको थियो।
यसअघि २०६८ पुस दोस्रो साता पनि माओवादी मजदुरको विवादपछि क्यासिनो सांग्रिला बन्द भएको थियो। यो क्यासिनोमा मलेसियाली कम्पनी गोल्ड सोरको सतप्रतिशत (३० करोड रुपैयाँ) लगानी रहेको छ।
काम गरिरहेका मजदुरहरूको 'अनुशासनहीन व्यवहार तथा विकृति र विसंगति झेल्न नसक्ने' भन्दै मलेसियाली कम्पनीले क्यासिनो औपचारिक रूपमा बन्द गर्ने घोषणा गरेको थियो। माओवादी र एमाले निकट मजदुर विवादका कारण बन्द रहेको क्यासिनो सांग्रिला माघ दोस्रो साताबाट पुनः सञ्चालनमा आएको थियो। माओवादी, एमाले र कांग्रेस निकट मजदुरले व्यवस्थापनद्वारा प्रस्तुत सबै १४ सर्त मान्न तयार रहेको भन्दै हस्ताक्षर गरेपछि क्यासिनो पुनः खुलेको थियो।

प्राधिकरणले दोब्बर बढायो ल्याण्डिङ, पार्किङ, ग्राउण्ड ह्याण्डलिङ शुल्क, सेवा बन्द गर्ने एयरलाइन्स अपरेटरको धम्की

काठमाडौं,२२ साउन  – नेपालको अन्तराष्ट्रिय बिमानस्थलको पार्किङ, ग्राउण्ड ह्याण्डलिङ र नेभिगेसन यसै महँगो छ, नेपाल नागरिक उडड्यन प्राधिकरणले त्यस्तो शुल्क कम गर्ने त परै जाओस्, अन्तराष्ट्रिय विमान कम्पनीलाई थप भार थप्ने गरी बढाउने निर्णय गरेको छ । भाडा बढाउने प्राधिकरणको निर्णयको नेपालमा उडान भर्ने अन्तराष्ट्रि«य विमान कम्पनीले कडा विरोध गरेका छन् ।
प्राधिकरणले ग्राउण्ड ह्याण्डलिङको रोयल्टी बढाउने सहित विभिन्न दुई दर्जन शीर्षकमा भाडा वृद्धि गरेको छ । नागरिक उडड्यन प्राधिकरणले ग्राउण्ड ह्याण्डलिङ लगायतका शुल्क वृद्धिको प्रस्ताव नेपाल वायु सेवा निगम र अन्य एयरलाइन्सलाई पठाइसकेको छ । जसअनुसार प्राधिकरणले नेपाल वायु सेवा निगमसँग ग्राण्ड ह्याण्डलिङको आम्दानीमा १५ प्रतिशत रोयल्टी मागेको छ । यसअघि यस्तो आम्दानीको दश प्रतिशत रोयल्टी मात्रै बुझाए पुग्थ्यो । नेपालमा थाई एयर र एयर इण्डियाले आफै ग्राउण्ड ह्याण्डलिङ गर्छन भने अन्य विमानका लागि नेपाल वायु सेवा निगमले ह्याण्डलिङ गर्दै आएको छ ।
निगमले अहिले प्रति विमान २४ सयदेखि ३२ सय डलरसम्म ग्राउण्ड ह्याण्डलिङ शुल्क लिन्छ । यस्तो शुल्कको रोयल्टी वापत अहिले दश प्रतिशत नागरिक उडड्यन प्राधिकरणको खातामा जान्छ, अब त्यो हिस्सा नागरिक उडड्यन प्राधिकरणले १५ प्रतिशत पुर्याएको छ ।
बढेको रोयल्टी निगमले पक्कै पनि व्योहोर्ने छैन्, त्यो एयरलाइन्सलाई पास गर्नेछ, त्यसो हुँदा नेपालमा उडान भर्नु अन्तराष्ट्रिय विमान कम्पनीका लागि थप महँगो हुनेछ, एक एयरलाइन्स अपरेटरले भने । पाँच महिना अघि मात्रै पार्किङ, नेभिगेशन र ग्राउण्ड ह्याण्डलिङ लगायत शुल्क महँगो भएको भन्दै गल्फ एयरले आफ्नो नेपाल उडान बन्द गर्यो, प्राधिकरणको यस्तै रवैया रहने हो भने अन्य एयरलाइन्स पनि उडान बन्द गर्न बाध्य हुनुपर्दछ, एक एयरलाइन्सका नेपाल प्रतिनिधीले भने ।
अहिले नेपालमा २७ विमान कम्पनीले दैनिक औषत ४० उडान भर्ने गरेका छन्, यसबाट आर्थिक वर्ष २०६७÷६८ मा नागरिक उडड्यन प्राधिकरणले ग्राउण्ड ह्याण्डलिङको रोयल्टी मात्रै १८ करोड ५० लाख रुपैयाँ प्राप्त गर्यो । यसको अर्थ नेपाल वायु सेवा निगमले मात्रै ग्राउण्ड ह्याण्डलिङ गरेर एक अर्ब ८० करोड रुपैयाँको कारोवार गर्यो ।
प्राधिकरणले सिआईपी कोठा प्रतिव्याक्तिले प्रतिघण्टा प्रयोग गरेवापत दुई सय रुपैयाँबाट बढाएर चार सय रुपैयाँ पुर्याएको छ । त्यसैगरी विमानस्थलमा कार्यालय कोठाको भाडा प्रतिस्क्वायर मिटर पाँच सय रुपैयाँबाट ६० प्रतिशत बढाएर आठ सय रुपैयाँ बनाएको छ । एयरक्राफ्त पार्किङका गर्दा प्रति स्क्वायर मिटर प्रतिमहिनाको भाडा दुई सय रुपैयाँबाट तीन सय पुर्याएको छ, व्यापरिक उद्देश्यका लागि प्रतिस्क्वायर मिटर प्रतिवर्ष भाडा तीन सयबाट शतप्रतिशत बढाएर छ सय रुपैयाँ पुर्याएको छ ।
त्यसैगरी प्राधिकरणले ह्यांगर निर्माण क्षेत्र प्रतिस्क्वायर मिटर प्रति महिना १७५ बाट २५० रुपैयाँ, पार्किङ यार्डमा ग्राउण्ड ह्याण्डलिङ साधनको प्रतिस्क्वायर मिटर प्रतिवर्ष तीन सय रुपैयाँबाट दश हजार प्रतिशत बढाएर तीस हजार रुपैयाँ पुर्याएको छ ।
निगमले व्यागेज स्क्रिनिङमा १५ प्रतिशत रोयल्टी, विमान कम्पनीको अतिरिक्त व्यागेज आम्दानीमा १५ प्रतिशत रोयल्टी, एक विमान कम्पनीले अन्य विमान कम्पनीलाई प्रदान गरेको सेवावापतको आम्दानीमा १५ प्रतिशत रोयल्टी, मेट्रोलोजीका लागि प्रति विमान १५ अमेरिकी डलरको शुल्क लगाउने नयाँ प्रावधान पनि थपेको छ ।
इन्टर्नमा आउने विद्यार्थीसँग शुल्क लिने, सेमिनार हल प्रयोग गरेवापत प्रति छ घण्टाको तीन हजार शुल्क लिने निर्णय पनि गरेको छ । त्यसैगरी विमानस्थलको निषेधित क्षेत्रमा प्रवेश गर्ने प्रतिपासको शुल्क पनि ५६५ रुपैयाँबाट बढाएर ११३० रुपैयाँ पुर्याउने निर्णय प्राधिकरणले गरेको छ ।
बहाल शुल्क पनि बढ्यो
प्राधिकरणले अन्तराष्ट्रिय विमान कम्पनीलाई पत्राचार गर्दै टर्मिनल भवनको प्रस्थानतर्फको चेक इन एरियामा विभिन्न प्रयोजनका लागि लिएको कोठाको बहाल प्रतिवर्गमिटर आठ सय रुपैयाँबाट बढाएर १८ सय रुपैयाँ पुर्याउने निर्णय गरेको छ ।
प्राधिकरणले भाडा १२५ प्रतिशतले बढाएको हो । अहिले औषतमा एक विमान कम्पनीले सय वर्गफिट स्थान प्रयोग गर्छन्, त्यसका लागि कम्पनीले प्रतिवर्ष नेपाल नागरिक उडड्यन प्राधिकरणलाई २१ लाख ६० हजार रुपैयाँ बुझाउनुपर्दछ । यस्तो शुल्क पनि प्राधिकरणलाई अग्रिम बुझाउन पत्राचार गरिएको छ ।
बढेको शुल्कपछि नेपालमा विमान सञ्चालन गर्न नसकिने भन्दै सोमवार बोर्ड अफ एयरलाइन्सको टोली नागरिक उडड्यन प्राधिकरण पुगेको थियो । नेपालमा सेवा सञ्चालन गर्ने २७ वटै विमान कम्पनीका नेपाल प्रमुखले भाडाको वृद्धि पाँच÷दश प्रतिशतले गर्न सुझाएका थिए तर विमानस्थल सञ्चालन गर्ने प्राधिकरणले दश वर्षपछि भाडा बढेको भन्दै त्यसमा पुर्नविचार हुन नसक्ने अडान राखेका थिए ।
६५ लाखको गलपासो
विमान कम्पनीलाई नागरिक उडड्यन प्राधिकरणले ६५ लाख रुपैयाँ नगद धरौटी राख्नुपर्ने अर्को गलपासो पनि थपिदिएको छ । नेपालमा सेवा सञ्चालन गर्ने किंगफिशर एयरलाइन्सले अनपेक्षित सेवा बन्द गरेर ल्याण्डिङ, पार्किङ र नेभिगेसनको शुल्क नबुझाएपछि प्राधिकरणले सबै अन्तराष्ट्रिय विमान कम्पनीलाई ६५ लाख रुपैयाँ नगद धरौटी राख्नुपर्ने व्यवस्था गरेको हो ।
यस अघि कम्पनीहरुले हरेक १५ दिनमा प्राधिकरणमा उठेको शुल्क बुझाउँदै आएका थिए, अहिले नगद धरौटीबाट रकम काटिंदै जाने र १५ दिनपछि फेरी ६५ लाख रुपैयाँ नगद धरौटी पुर्याउनुपर्ने व्यवस्था गरिएको हो । यो व्यवस्थाको समेत विमान कम्पनीले विरोध गर्दै आएका छन् ।